یکی از اختلالات روانی که بیشتر در سنین نوجوانی و بزرگسالی دیده می شود، اختلال روانی دو قطبی یا 'افسردگی مانیایی' است که عموما افراد مبتلا از نشانه های آن بی اطلاع هستند.
چنانچه این بیماری در نوجوانی شناسایی و درمان شود از پیشرفت بیماری جلوگیری خواهد شد اما لازمه آن شناخت والدین نسبت به نشانه های این بیماری است.
اختلال دوقطبی که پیش از این «افسردگی مانیایی» یک بیماری روانی است که مشخصهاش نوسان شدید خلق و خو، شامل حالتهای هیجانی بالا (مانیا) و پائین (افسردگی) است.
آغاز اختلال دوقطبی معمولا از اواخر دوره نوجوانی یا اوایل دوران بلوغ است اما امکان بروز آن در سنین دیگر، از جمله در خلال دوران کودکی نیز وجود دارد.
اغلب افرادی که دچار اختلال دوقطبی هستند دو وضعیت و حال مختلف و متناوب را تجربه میکنند، یکی دوران پرانرژی و تکانش (مانیا) و دیگری دوران غم و نومیدی و از دست دادن علایق به فعالیتهای مختلف (افسردگی).
این مساله در مورد کودکانی که دچار اختلال دوقطبی هستند نیز صادق است، هر چند نشانهها و عوارض آن در کودکان ممکن است تا حدودی متفاوت باشد، برای مثال، کودکان و نوجوانان در دوران مانیایی، احتمالا بیشتر از بالغین زود رنج و تحریک پذیر می شوند و رفتارهای تخریبی نشان میدهند تا رفتارهای شادمانه به علاوه، کودکان بیشتر از بالغین احتمال دارد که این حالتها را در یک زمان و به طور توام داشته باشند که به آن حالت مختلط گفته میشود.
تغییر حالت از حالت مانیایی به افسردگی در کودکان و نوجوانان به سرعت و گاهی حتی در خلال یک روز، صورت میگیرد. در حالی که این تغییر حالت در بالغینی که دچار اختلال دوقطبی هستند معمولا در دورههای هفتگی یا ماهانه اتفاق می افتد.
علت اختلال دوقطبی کاملا شناخته شده نیست اما ظاهرا واکنشهای شیمیایی مغز، نقش عمدهای در ایجاد آن بازی میکنند. همچنین به نظر میرسد که اختلال دوقطبی دارای ریشههای ژنتیکی باشد.
پزشکان به اولیایی که نشانهها و رفتارهای مرتبط با اختلال دو قطبی را به مدت حداقل دو هفته در کودکانشان مشاهده میکنند، توصیه می کنند که حتما با پزشک متخصص مشورت کنند. البته تشخیص اختلال دوقطبی در کودکان میتواند دشوار و بحثانگیز باشد زیرا معیار و ضابطه تشخیصی جداگانهای برای اینگونه کودکان وجود ندارد.
اختلال دوقطبی معمولا تا اواخر دوران نوجوانی یا اوایل دوران بلوغ در افراد ظاهر نمیشود با وجودی که پزشکان و متخصصان بیماریهای روانی اکنون از نقش این اختلال در دوران کودکی آگاهی بیشتری دارند اما بسیاری از متخصصان بر این باورند که این بیماری هنوز در کودکان و نوجوانان تشخیص داده نشده است.
بسیاری از روانپزشکان معقتدند که با شناخت و اقدام درمانی به موقع می توان از پیشرفت بسیاری از اختلالات روانی جلوگیری کرده تا فرد مبتلا با انجام درمانی مناسب به جامعه باز گردد این در حالی است که بسیاری از افراد از اختلالات روانی و نشانه های آن بی اطلاع هستند.
روز جهانی اختلال دو قطبی (World Bipolar Day) هر ساله در ۳۰ مارس گرامی داشته میشود. نامگذاری ۳۰ مارس برای روز جهانی دو قطبی (WBD) نخستین بار از سوی شبکهی آسیایی اختلال دو قطبی (ANBD)، بنیاد جهانی دو قطبی (IBFP) و جامعه جهانی دو قطبی (ISBD) انجام شد. هدف از این نامگذاری توجه بیشتر به این اختلال، ارائه اطلاعات در مورد این اختلال به عموم و کاهش انگ این اختلال است.