بیست و چهارم اکتبر به منظور بزرگداشت تولد جوناس سالک، کاشف لهستانی تبار واکسن فلج اطفال و در راستای افزایش آگاهی عمومی و پیشگیری از این بیماری که همچنان یک تهدید جدی برای سلامت عمومی محسوب می‌شود، روز جهانی فلج اطفال نام گذاری شده است. تمرکز این رویداد در سال ۲۰۲۰ میلادی بر "داستان‌های پیشرفت: گذشته و حال" است.
به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ سابقه فلج اطفال به زمان باستان برمی‌گردد. ولی نخستین تشخیص بالینی آن توسط یک پزشک انگلیسی به نام مایکل آندروود در سال ۱۷۸۹ میلادی صورت گرفت. ابتکار ریشه کنی فلج اطفال از سال ۱۹۸۸ میلادی با اتحاد دولت‌ها با سازمان‌هایی نظیر یونیسف، سازمان جهانی بهداشت و روتاری بین المللی آغاز شد.
فلج اطفال یک بیماری عفونی است که توسط نوعی ویروس ایجاد می‌شود و به سیستم عصبی حمله می‌کند. این ویروس معمولا از طریق فضولات یا دهان به طور مستقیم از شخصی به شخص دیگر منتقل می‌شود. مصرف آب و مواد غذایی آلوده نیز ممکن است موجب انتقال ویروس شود. علایم اولیه فلج اطفال شامل تب، گیجی، سردرد، استفراغ، خشکی عضلات گردن و درد دست و پا است و تنها در چند ساعت می‌تواند موجب فلج کامل فرد شود.
ویروس فلج اطفال دارای سه گونه تهاجمی (نوع۱، نوع ۲ و نوع ۳) است. ویروس نوع ۲ (WPV۲) ) در سال ۱۹۹۹ میلادی ریشه کن شد. همچنین یک کمیسیون مستقل از متخصصان به این نتیجه رسیدند که ویروس از نوع ۳ (WPV۳) در سراسر جهان ریشه کن شده است و هیچ موردی از این نوع ویروس از سال ۲۰۱۲ میلادی تاکنون گزارش نشده است.
سه گونه ویروس فلج اطفال از نظر علائم کاملا مشابه هستند؛ ولی تفاوت‌های ژنتیکی و ویرولوژیکی بین آنان باعث می‌شود به طور جداگانه ریشه‌کن شوند.
در حال حاضر بیماری فلج اطفال در ۱۶ کشور جهان شیوع دارد و پاندمی کووید ۱۹ موجب توقف عملیات واکسیناسیون در برخی از این کشورها شده است. این در حالی است که مدیر برنامه منطقه‌ای سامان جهانی بهداشت در آفریقا اعلام کرده است که نوع جدیدی از واکسن فلج اطفال تولید شده است که در برابر جهش‌های ژنتیکی ویروس ضعیف‌شده مقاوم است.
آخرین آمار منتشر شده از سازمان جهانی بهداشت در مورد فلج اطفال
- فلج اطفال (پولیومیلیت) عموما کودکان زیر پنج سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- از هر ۲۰۰ مورد ابتلا به عفونت، یک مورد منجر به فلج غیر قابل بازگشت می‌شود و از این میان ۵ تا ۱۰ درصد به دلیل ضعف عضلات تنفسی، جان خود را از دست می‌دهند.
- موارد گزارش شده در سال ۱۹۸۸ میلادی حدود ۳۵۰ هزار نفر بود که در سال ۲۰۱۸ میلادی با بیش از ۹۹ درصد کاهش، به ۳۳ نفر رسید.
- تا زمانی که یک کودک مبتلا به فلج اطفال وجود داشته باشد، کودکان تمام کشورها در معرض خطر ابتلا قرار دارند.
- ریشه کن نشدن فلج اطفال در چند منطقه باقیمانده، می‌تواند به ابتلای ۲۰۰ هزار کودک در سال منجر شود و پس از ۱۰ سال، این بیماری تمام جهان را فرا می‌گیرد.
- در اکثر کشورهای جهان، سیستم‌های نظارتی و ایمن‌سازی موثر برای مقابله با سایر بیماری‌های عفونی صورت گرفته است.
- هیچ درمانی برای فلج اطفال وجود ندارد و تنها راه مقابله پیشگیری است که با چند نوبت واکیسناسیون انجام می‌شود.