طبق تعریف انجمن ملی بهداشت پوکی استخوان یا استئوپروز یک اختلال اسکلتی است که بیشتر در دوران کهنسالی بروز می‌کند و ویژگی بارز آن کاهش استحکام استخوان بوده و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار می‌دهد.
به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ امروز بیستم اکتبر (۲۹مهرماه) روز جهانی پوکی استخوانosteoporosisبیماری که به درد خاموش شهرت یافته و گفته می شود که زنان بیش از مردان به آن مبتلا می شوند، هدف از نامگذاری این روز افزایش آگاهی جهانی در مورد پیشگیری، تشخیص و درمان پوکی استخوان و بیماری های مزمن استخوان است.
اطلاع رسانی و افزایش آگاهی در زمینه سلامت استخوان ها، عضلات و مفاصل از طریق رسانه های عمومی، نهادهای سیاستگذاری، متخصصان بهداشت و عموم مردم از دیگر اهداف این روز است.
در حال حاضر بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر دنیا مبتلا به پوکی استخوان هستند و براساس گزارش سازمان بین المللی پوکی استخوان، در هر ۳۰ ثانیه یک نفر دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می شود و تعداد شکستگی های لگن به علت پوکی استخوان تا اواسط قرن حاضر به ۳ برابر افزایش یابد. بی توجهی به پوکی استخوان هنوز در میان عموم مردم به طور واضح دیده می شود، آمارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان می دهد در حدود ٧٠ درصد زنان و ٥٠ درصد مردان بالای ٥٠ سال نیز به نوعی دچار پوکی استخوان یا استئوپروز هستند.
علائم پوکی استخوان
متاسفانه این بیماری هیچ علامت اولیه‌ای ندارد و زمانی بروز می‌کند که یکی از استخوان‌ها (معمولا استخوان لگن و مچ) می‌شکند؛ ولی کمردرد به دلیل شکستگی یا تخریب مهره‌ها، کاهش قد در طول زمان، قوز و خمیده شدن ستون فقرات و نرم شدن و شکستن استخوان‌ها از جمله مهمترین علائم این عارضه هستند.
علل پوکی استخوان
کم تحرکی، استفاده نکردن از مواد حاوی کلسیم، کاهش ویتامین D در بدن، ابتلا به بیماری های خاص مانند سرطان، استفاده از داروهای استروئیدی، یائسگی زودرس (کمتر از ۴۵ سال)، استعمال دخانیات، کاهش استروژن در بدن، شرایط پزشکی خاص مانند پرکاری تیرویید، بیماری سلیاک، نارسایی مزمن کلیه، آرتریت روماتویید، بیماری های مزمن کبدی، دیابت نوع ۱ برخی از علل های پوکی استخوان می باشد.
پیشگیری و درمان
گرچه علایم مختلفی در پیشرفت بیماری پوکی استخوان موثر هستند ولی می توان پیشرفت این بیماری را با چند راهکار ساده متوقف کرد. برخی از مهمترین روش های پیشگیری و توقف بیماری خاموش عبارتند از:
تغذیه مناسب و استفاده از مواد حاوی کلسیم و ویتامینD ، ورزش (حداقل ۳۰ دقیقه پیاده روی تند در روز توصیه شده است)، استفاده از نور خورشید (این مورد باید با رعایت اصول یعنی استفاده از کلاه و دستکش و کرم ضد آفتاب انجام شود)، هورمن درمانی در زنان یائسه زیر نظر پزشک، استفاده از مکمل های ویتامین D و کلسیم.
تشخیص پوکی استخوان
بهترین روش برای تشخیص پوکی استخوان، سنجش تراکم استخوان (Bone Densitometry) است. روش استاندارد برای اندازه‌گیری تراکم استخوان Dual_energy x_ray absorptiometry) DEXA) است؛ در این روش دانسیته استخوان در لگن و مهره اندازه‌گیری می‌شود و کمترین میزان تراکم، معیار طبقه‌بندی در نظر گرفته می‌شود.
ایده اصلی روز جهانی پوکی استخوان برای اولین بار با کمپینی توسط انجمن ملی پوکی استخوان انگلیس در سال ۱۹۹۷ میلادی آغاز شد و کمیسیون اروپا با حمایت از این کمپین روز ۲۰ اکتبر را روز جهانی پوکی استخوان نامگذاری کرد.
شعار ۲۰۲۰ روز جهانی پوکی استخوان، "مهار پوکی استخوان با تشخیص به موقع" انتخاب شده است.