آخرین چهارشنبه ماه می مصادف با هفتم خرداد ماه با هدف اطلاع رسانی و به منظور افزایش آگاهی عمومی درباره بیماری ام اس و اقدامات پیشگیرانه، روز جهانی ام اس نامگذاری شده است.
به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ پزشکان ام. اس را شایع‌ترین بیماری التهاب سیستم عصبی می‌دانند. این بیماری که در بین زنان شایع‌تر از مردان است به علت علائم مرموز و عجیبش به بیماری هزار چهره معروف و در دهه های گذشته رشد فزاینده ای در کشورمان داشته است.
علایم اولیه این بیماری که تاثیرات مخربی بر سیستم عصبی مرکزی فرد می گذارد، در سنین بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بروز می کند. کاهش حافظه، بی حالی و افسردگی، گرفتگی عضلات، دو بینی، سرگیجه، اختلالات جنسی و مورمور شدن انگشتان از علائم این بیماری است.
مولتیپل اسکروزیس Multiple sclerosis(MS) یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی پاسخ نامتعارفی به سیستم عصبی مرکزی (CNS) می دهد. سیستم عصبی مرکزی شامل مغز، نخاع و اعصاب بینایی است. سیستم ایمنی بدن به طور معمول عوامل خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها را مورد هدف قرار می دهد؛ ولی در بیماری های خود ایمنی، به اشتباه بافت های عادی از بین می روند. لوپوس و آرتریت روماتوئید نیز جزء بیماری های خود ایمنی محسوب می شوند.
در بیماری ام اس، سیستم ایمنی به میلین حمله می کند. میلین به غلاف چربی اطراف سلول های عصبی گفته می شود. میلین آسیب دیده سبب به وجود آمدن تصلب بافت (sclerosis) می شود که نام بیماری نیز از همین واژه گرفته شده است.
زمانی که پوشش میلین یا بافت های عصبی آسیب می بینند، ارسال پیام های عصبی مختل می شود که عوارض مختلفی دارد.
شایع ترین علایم بیماری عبارتند از:
خستگی شدید، تاری دید و دوبینی، ضعف عضلانی و از دست دادن کنترل عضلات،نبود تعادل، بی حسی، درد چشم، خواب رفتن مداوم دست و پا
در صورت پیشرفت بیماری، علایمی مانند اختلال در کنترل ادرار، گرفتگی عضلات (اسپاسم)، مشکلات جنسی، اختلال در بلع غذا، اختلال در صحبت کردن و مشکلات شناختی نیز مشاهده می شود.
علل بروز ام اس
هنوز علت دقیق بروز ام اس مشخص نیست ولی محققان بر این باورند که عوامل ژنتیکی و محیطی و شیوه زندگی نقش مهمی در بروز آن دارند. تحقیقات نشان می دهد که استرس، ضعف سیستم ایمنی و کمبود ویتامین D، احتمال بروز این بیماری را تشدید می کند.
انواع مختلف بیماری ام اس چیست؟
*ام اس پیشرونده مقدماتی؛ در این نوع، نشانه های بیماری به طور پیوسته از زمان تشخیص بیماری سیر صعودی دارند. حمله ها مشخص نیستند و هیچ علامت بهبودی وجود ندارد. حدود 10 تا 15 درصد از بیماران، به این نوع از بیماری مبتلا می شوند. معمولا بیماری ام اس در افرادی که این مرحله را تجربه می کنند، دیر و در حدود 40 سالگی تشخیص داده می شود.
*نوع عودکننده – فروکش کننده؛ حدود 90 درصد از بیماران، به این نوع مبتلا هستند. معمولا نشانه های اولیه بیماری در این افراد، در اوایل 20 سالگی دیده می شود. پس از آن در دوره های مختلف، بیماری عود می کند و در بین دوره ها، بیمار بهبودی نسبی دارد. معمولا بیمارانی که به این نوع مبتلا هستند، وارد مرحله دیگری از بیماری به نام پیشرونده ثانویه می شوند.
* ام اس پیشرونده ثانویه؛ در این نوع، علایم بیماری به طور پیوسته سال ها وجود دارد و هیچ عود یا بهبودی حاصل نمی شود. معمولا این حالت 10 تا 20 سال پس از تشخیص بیماری اتفاق می افتد. این نوع از بیماری معمولا منجر به از کار افتادگی بیماران می شود.
*نوع پیشرونده عودکننده؛ این نوع از بیماری بسیار نادر است و در آن بیماری در دوره های مشخص عود می کند و از یک حمله تا حمله بعدی، نشانه های بیماری شدیدتر می شود. حدود 5 درصد از افراد به این نوع از بیماری مبتلا هستند.
توصیه هایی به بیماران:
آگاهی از بیماری، تحرک بیمار، استراحت و خواب کافی،کمک گرفتن از دیگران، ملاقات با مددکار، روانشناس و فیزیوتراپ، شرکت در مراسم اجتماعی و معاشرت با افراد شاد و رژیم غذایی مناسب
در حال حاضر بیش از 2.3 میلیون نفر در سراسر جهان به ام اس مبتلا هستند و میزان شیوع این بیماری در زنان افزون بر سه برابر مردان است. شعار امسال روز جهانی ام اس "درک واقعی و درست از ام اس" تعیین شده است.
بر اساس اعلام انجمن ام اس ایران هم اکنون ۷۲ هزار نفر در کشور به ام اس مبتلا هستند و سالانه پنج هزار نفر به این بیماری مبتلا می شوند. ایران در ابتلا به بیماری ام اس جزو 10 کشور اول دنیاست.