۲۴ آبان مصادف با ۱۵ نوامبر که از سوی مجامع بینالمللی به عنوان روز جهانی خون بندناف نامگذاری شده فرصتی مناسب برای آشنایی بیشتر مردم با این مقوله است.
به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ در حالی که تنها چند دقیقه پس از تولد امکان جمعآوری خون بندناف وجود دارد، همین فرصت کوتاه میتواند به ذخیرهسازی گنجینهای منجر شود که توان نجات جان انسان را در دهها سال آینده دارد؛ گنجینهای از سلولهای بنیادی که امروز به درمان بیش از ۸۰ نوع بیماری کمک میکند.
سلولهای بنیادی خون بندناف، گنجینهای ارزشمند برای درمان بیماریهای خونی، نقصهای ایمنی و اختلالات ژنتیکی هستند.
این سلولها پس از تولد نوزاد، از خون باقیمانده در بندناف جمعآوری شده و با ذخیرهسازی صحیح، میتوانند سالها قابل استفاده باقی بمانند، در دوران بارداری، بندناف نقش حیاتی در تغذیه و اکسیژنرسانی به جنین دارد. این بند، جنین را به جفت متصل میکند و با عبور خون از رگهای آن، مواد مغذی را به جنین رسانده و مواد زائد را دفع میکند.
پس از تولد نوزاد، مقداری از خون همچنان در جفت و بندناف باقی میماند؛ به این خون، خون بندناف گفته میشود. تا چند دهه پیش، این خون به عنوان ضایعات زایمانی دور ریخته میشد، اما امروز میدانیم که خون بندناف سرشار از سلولهای بنیادی خونساز است؛ سلولهایی که معمولا در مغز استخوان وجود داشته و توانایی تولید انواع سلولهای خونی و سلولهای سیستم ایمنی را دارند.
سلولهای بنیادی خون بندناف به عنوان یک منبع غنی جایگزین برای درمان بیماران مبتلا به بیماریهای خونی در نظر گرفته میشود، امروزه، خون بندناف به عنوان یکی از منابع مهم و قابل دسترس برای این سلولها شناخته میشود. سایر منابع شامل مغز استخوان و خون محیطی هستند.
فرآیند جمعآوری سلولهای بنیادی خون بندناف هیچ گونه خطری برای مادر یا نوزاد ندارد و بلافاصله پس از زایمان انجام میشود.
در قلب هر نوزادی که متولد میشود، منبعی از نیروی حیات پنهان است که نباید نادیده گرفته شود و این گنجینه تنها در زمان تولد قابل جمعآوری بوده و پس از دفع جفت، این فرصت برای همیشه از دست میرود، خون بندناف پس از زایمان توسط کارشناسان مجرب خونگیر جمعآوری میشود. خون به کیسههای مخصوص جمع آوری خون بندناف منتقل میشود، این سلولها قابلیت این را دارند که برای ۷۲ ساعت در دمای اتاق (۱۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد) زنده بمانند؛ سپس سلولهای جدا شده پس از انتقال به کیسههای مخصوص، در دمای بسیار پایین (حدود منفی ۱۹۸ درجه سانتیگراد) فریز و برای مدت طولانی نگهداری میشوند.
این سلولها برای دهها سال زنده میمانند و در مواقع لازم میتوانند برای درمان نوزاد یا خواهر و برادر او (در صورت تطابق ژنتیکی) استفاده شوند، ذخیرهسازی خون بندناف نوزاد یک سرمایهگذاری ارزشمند برای آینده سلامت اوست. در شرایطی که نوزاد یا یکی از اعضای خانواده با بیماریهای خونی، نقصهای ایمنی یا اختلالات ژنتیکی مواجه شود، سلولهای بنیادی خون بندناف میتوانند نجاتبخش باشند.
ذخیرهسازی خون بند ناف؛ امنیتی است که هرگز منقضی نمیشود، ارزشمندترین دارایی جهان سلامتی است؛ دارایی که با نوسانات بازار سقوط نکرده و با تورم ارزش آن کاهش نمییابد و این را به یاد داشته باشیم که پیشگیری همواره مقرون به صرفهتر و هوشمندانهتر از درمان است.
خون بندناف، امیدهای فراوانی را برای درمان خیلی از بیماریهای صعب العلاج فراهم کرده است. این سلولها در حال حاضر برای درمان بیش از ۸۰ نوع بیماری، به خصوص انواع سرطان خون، تالاسمی، کمخونیهای شدید و اختلالات سیستم ایمنی، استفاده میشوند، اما پتانسیل آینده آنها در حوزه پزشکی بازساخت فراتر از تصور فعلی ماست.
گفتنی است اولین پیوند خون بند ناف در سال 1988 میلادی در فرانسه و توسط دکتر گلوکمن به یک کودک مبتلا به کم خونی فانکونی (یک نوع کم خونی مادرزادی) انجام گرفت و به این ترتیب تا به امروز صد ها پیوند موفق خون بند ناف صورت گرفته است و مراکز بزرگ ذخیره این سلولها در کشورهای مختلف جهان تاسیس گردیده است.
شعار امسال روز جهانی خون بندناف، «خون اهدا کنید، امید ببخشید: با هم جانها را نجات میدهیم» عنوان شده، که بر تأثیر متحولکنندهی اهداکنندگان خون بر نیازمندان تأکید دارد.