تِروما؛ زخم پنهان

به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ امروزه تروما از مباحث‌ مهمی است که در اکثر کشورهای پیشرفته مورد توجه جدی قرار گرفته است.

هر نوع ضربه، جراحت، شوک٬ آسیب و حادثه وارد شده بر بدن در علم پزشکی، تروما محسوب می‌شود، البته مشروط بر اینکه از خارج به بدن وارد شده باشد و عامل درونی علت ایجاد آسیب نباشد.

به عبارت دیگر تروما هر آسیبی است که در اثر افزایش انرژی ورودی به بدن ایجاد می‌شود. این انرژی ممکن است از نوع ضربه‌ای، مکانیکی، حرارتی (سوختگی)، شیمیایی یا انواع دیگر باشد.

تروما را می‌توان براساس مکانیسم آسیب (حوادث ترافیکی، سقوط، حوادث منزل، ...)، محل آسیب ( سر، شکم و ...) و یا بر اساس ویژگی‌های عامل ایجادکننده تروما (ترومای نافذ شکم  با شئ برنده) یا ترومای غیرنافذ (بلانت) و همچنین ترومای حرارتی یا فشاری (باروتروما) و غیره) تقسیم بندی کرد.   

اهمیت تفاوت این موضوع در اورژانس و فوریت‌های پزشکی مشخص می‌شود٬ مثلا در برخورد با بیمار دچار سنکوپ و یا شوک٬ اگر عامل، بیماری باشد٬ امدادگر به‌راحتی می‌تواند اقدام به جابجایی بیمار کند. ولی در شرایط تروما٬ به علت وجود احتمال آسیب‌های شدید مانند قطع نخاع٬ هرنوع جابجایی و حرکت بیمار بدون حمایت و ثابت نمودن بدن و توسط اشخاص غیر مجرب ممنوع است.

نخستین آسیب ثبت شده در جهان که از طریق وسایل نقلیه رخ داده است، مربوط به یک موتورسوار نیویورکی در سال ۱۸۹۶ بوده است. بعد از آن و در همان سال یک عابر پیاده ساکن لندن جان خود را در اثر برخورد با یک وسیله نقلیه از دست داد.

این در حالی است که صد سال بعد تعداد مرگ‌های ناشی از حوادث ترافیکی، به ۲۵ میلیون نفر رسید و همین موضوع، کارشناسان جهانی را بر آن داشت که از این امر به‌عنوان فاجعه خاموش قرن یاد کنند و به همین مناسبت 17 اکتبر ( 25 مهر) را به‌عنوان روز جهانی تروما نامگذاری کنند. این در حالی است که سالانه هزاران مرگ و میلیون‌ها جراحت ناشی از تروماهای مختلف به وقوع می‌پیوندد و میزان این مرگ و میرها سال به سال در حال افزایش است.

ساعت طلایی همانگونه که از نامش پیداست، حیاتی‌ترین زمان رسیدگی به بیمار است. اقدامات پزشکی برای بیمار دچار سانحه و تروما باید بلافاصله پس از حادثه و در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام پذیرد. ساعت طلایی از کمک‌های جزیی به آسیب‌های تروما در محل حادثه آغاز شده و تا درمان قطعی بیمار در بیمارستان ادامه دارد.

کنترل راه تنفسی و گردش خون و بازگردن راه تنفس از جمله اقدامات اولیه برای کمک به بیماران ترومایی به شمار می‌رود این کار می‌تواند به آرامی با بلند کردن چانه و کنترل تنفس انجام شود. البته این کار باید با احتیاط کامل و توسط افراد آموزش دیده انجام گیرد چراکه حرکت نامناسب می‌تواند موجب وارد آمدن آسیب بیشتر به سر یا گردن شود.

خونریزی در مصدومان دچار تروما می‌تواند بصورت داخلی یا خارجی باشد، خونریزی خارجی به معنای خارج شدن خون از سطح خارجی پوست است و خونریزی داخلی اشاره به نشت خون از رگ‌های خونی داخل بدن دارد، مصدوم هنگام از دست دادن خون نیاز به مداخله فوری پزشک دارد. در اینگونه مواقع همچنین می‌توان از بانداژ استریل زخم‌ها برای جلوگیری از عفونت استفاده کرد.

شکستگی استخوان معمولا زندگی فرد را تهدید نمی‌کند، استخوان شکسته ناشی از تروما با علایمی مانند دردشدید، تورم و احساس بی‌دردی همراه یا حتی خونریزی همراه است. شکستگی ممکن است قابل رویت باشد و از سطح پوست بیرون بیاید، سقوط از ارتفاع و تصادف با وسایط نقلیه از جمله اتومبیل و موتور از مهمترنی علل شایع شکستگی‌های استخوان به شمار می‌رود. کارشناسان توصیه می‌کنند هنگام شکستگی استخوان باید از اقدام برای جا انداختن موارد شکستگی یا در رفتگی به شدت پرهیز شود به علاوه اگر سر استخوان شکسته از زخم بیرون زده باشد نباید تلاش کرد آن را به درون زخم فرو برد.

آتل‌بندی توسط افراد کاردان در اینگونه مواقع یکی از بهترین اقدام‌های کمکی است اما باید توجه داشت هنگام وقوع سانحه و وارد شدن ضربه به افراد باید فورا از نیروهای امدادی و پزشکی، درخواست کمک کرد.