یک بیماری خود ایمن در بین هزاران بیماری موجود در دنیا وجود دارد که در آن سیستم دفاعی بدن به اشتباه علیه سلول‌ها واکنش می‌دهد و باعث آسیب در قسمت‌های مختلف از جمله مفاصل، پوست، کلیه، سیستم عصبی و سایر نقاط بدن می‌شود، نام این بیماری لوپوس است.
به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ بیماری‌های خود ایمنی به بیماری‌هایی گفته می‌شود که در آن سیستم ایمنی، بافت‌های سالم بدن را به عنوان یک عامل خارجی فرض کرده و به آن‌ها حمله می‌کند. با وجود این که دارودرمانی امکان مقابله با بسیاری از علایم این بیماری را فراهم می‌کند، سبک زندگی از جمله رژیم غذایی تاثیر قابل توجهی بر نحوه اثرگذاری این بیماری بر بدن دارد.
علت ابتلا به این بیماری هنوز ناشناخته است و ابتلای ۹ برابری زنان نسبت به مردان نشان می دهد که بانوان در تیررس این بیماری قرار دارند.
لوپوس به دو نوع DLE و SLE تقسیم بندی می‌شود. نقطه هدف DLE معمولا پوست است و روی اندام‌های دیگر بدن تاثیر نمی‌گذارد. نوع SLE جدی‌تر است و علاوه بر پوست، اندام‌های حیاتی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. در نوع شدید بیماری، بافت مفاصل و عضلات و غشای ریه، قلب، کلیه‌ها و مغز آسیب می‌بیند. تشنج، افسردگی، گیجی و سکته مغزی، از عوارض لوپوس هستند.
خستگی و ناتوانی از مهمترین و اولین نشانه‌های لوپوس است. در مراحل بعدی علایمی مانند سر درد، درد مفاصل، تب، کم‌خونی، ریزش مو، تورم در ناحیه دست و پا و اطراف چشم، لخته شدن غیر طبیعی خون، سفید شدن یا آبی شدن انگشتان در سرما، حساسیت پوست نسبت به نور خورشید و زخم های پروانه‌ای شکل روی بینی و گونه دیده می‌شود.
چه عواملی باعث لوپوس می‌شود؟
تحقیقات نشان می‌دهد یک ساز وکار مرتبط با کروموزوم X، با بیماری‌های خودایمنی و لوپوس در ارتباط است. دلیل اینکه اغلب زنان در معرض لوپوس قرار می‌گیرند این است که کروموزوم X نسبت به کروموزوم Y، ژن‌های مرتبط با ایمنی بیشتری را حمل می‌کند. همان‌طور که می‌دانیم زنان دو کروموزوم X و مردان یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y دارند؛ بنابراین زنان بیشتر در معرض بیماری‌های خود ایمنی هستند.
لوپوس هیچ عامل شناخته شده‌ای ندارد و ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی، هورمونی، ایمنی بدن و زیست محیطی است. عفونت‌های باکتریایی و ویروسی، استرس عاطفی شدید، قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید و استفاده از داروهای فشار خون و منظم شدن ریتم قلب، می‌توانند سبب بروز علائمی شبیه لوپوس شوند. افزایش هورمون استروژن در دوران بارداری نیز می‌تواند لوپوس را تشدید کند.
عوامل خطر بیماری لوپوس
نتایج بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلاء به بیماری لوپوس قرار دارند. همچنین، با وجود اینکه افراد در هر گروه سنی ممکن است تحت تأثیر بیماری لوپوس قرار گیرند، اما این بیماری معمولاً در ۱۵ تا ۴۵ سالگی تشخیص داده می‌شود. داشتن سابقه ابتلا به لوپوس نیز به این معنا است که فرد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند.
درمان بیماری لوپوس
در حال حاضر هیچ درمانی برای بیماری لوپوس وجود ندارد، با این وجود روش‌های مختلفی وجود دارد که به تسکین علائم مربوط به آن کمک زیادی می‌کند. پزشکان معمولاً پس از تشخیص بیماری لوپوس، برای تسکین علائم آن داروهای ضدالتهابی همچون ایبوپروفن، هیدروکسی‌کلروکین و داروهای استروئیدی را تجویز می‌کند. همچنین ممکن است پزشکان داروهای دیگری را نیز تجویز کنند که با تأثیر بر سیستم ایمنی میزان آنتی‌بادی خون را کاهش می‌دهند.
نحوه مدیریت علائم لوپوس
متخصصان معتقدند که افراد مبتلا به بیماری لوپوس می‌توانند با تغییرات سبک زندگی خود علائم این بیماری را کنترل کنند. برای نمونه، توصیه شده است که از قرار گرفتن در معرض نور ماورای بنفش خورشید دوری کنید، از رژیم غذایی سالم پیروی کنید، به صورت منظم ورزش کنید، در صورتی که سیگار می‌کشید آن را ترک کنید و از مکمل‌هایی مانند ویتامین D، کلسیم و امگا ۳ استفاده کنید.
به منظور افزایش آگاهی در مورد علایم بیماری لوپوس و روش‌های کنترل آن دهم ماه می روز جهانی لوپوس نامگذاری شده است.
در تقویم رسمی جهان، دهم ماه می به عنوان روز جهانی لوپوس نامگذاری شده است. هدف از روز جهانی لوپوس، آشنایی با ماهیت واقعی این بیماری و آگاهی از تمامی اقداماتی است که می‌توان برای یک فرد مبتلا به لوپوس انجام داد، چرا که درمان این بیماری در وهله نخست نیازمند آموزش و تحقیق است و عموم مردم می‌توانند نقش بسزایی در این زمینه ایفا کنند.
موضوع روز جهانی لوپوس در سال 2025، "بیایید لوپوس را با هم قابل مشاهده کنیم" عنوان شده است.