به بهانه روز جهانی بیماری بمار؛ عملکرد ریه خود را بشناسید

به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ اولین روز جهانی COPD در سال 2002 برگزار شد. شعار روز جهانی COPD در سال 2024 "عملکرد ریه خود را بشناسید" است. هدف شعار امسال برجسته کردن اهمیت اندازه‌گیری عملکرد ریه است که به آن اسپیرومتری نیز می‌گویند. اگرچه اسپیرومتری ابزاری جدایی‌ناپذیر برای تشخیص است.

بیماری‌های مزمن انسدادی ریه یکی از علل عمده مرگ و میر و ناتوانی در کل جهان است که هر ساله باعث هدر رفتن سرمایه‌های مادی و انسانی بی شماری می‌شود، بیش از 64 میلیون نفر در سراسر جهان به بیماری مزمن انسداد ریه 'COPD' مبتلا هستند بدون آنکه خود از آن با خبر باشند. بر اساس ارزیابی‌های سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سومین عامل مرگ و میر در جهان در سال 2030 بیماری COPD خواهد بود.

بیماری مزمن انسدادی ریه، بیماری است مزمن با سیر کند و پیش رونده که مشخصه‌ی اصلی آن انسداد غیر قابل برگشت راه‌های هوایی می‌باشد. این بیماری شباهت‌های زیادی با آسم دارد، اما برخلاف آسم که انسداد راه‌های هوایی در آن قابل برگشت است، در این بیماری، برگشت‌پذیری کامل راه‌های هوایی وجود ندارد و از نظر علت بروز، آسیب‌شناسی، سابقه بیماری و پاسخ به درمان، تفاوت‌های زیادی با هم دارند.

این بیماری به سه دسته برونشیت مزمن، آمفیزم ریوی و بیماری راه‌های کوچک تنفسی تقسیم می‌شود که شایع‌ترین نوع آن، بیماری برونشیت مزمن است، مشخصه‌ی اصلی این بیماری سرفه خلط‌دار مزمن به مدت حداقل سه ماه در طی دو سال متوالی در بیمارانی است که سایر علل سرفه خلط‌دار مزمن در آنها رد شده باشد و تشخیص قطعی آن بر اساس شرح حال است.

عوامل مختلفی به عنوان علت بروز این بیماری بیان شده است، اما هنوز در بیشتر نقاط جهان، خصوصاً در کشورهای در حال توسعه، استعمال دخانیات مهم ترین عامل است. 

متأسفانه در سال‌های اخیر به واسطه‌ی افزایش میزان گرایش خانم‌ها به استعمال عوامل دخانی، میزان ابتلا خانم‌ها به شدت افزایش یافته و علاوه بر آن، افزایش میزان گرایش به استعمال دخانیات در کشورهای بزرگی مانند چین در شدت افزایش میزان مبتلایان، تأثیر به سزایی داشته است. 

از دیگر علل ابتلا به این بیماری عفونت‌های مکرر تنفسی به خصوص در دوران کودکی، مسایل شغلی چون کارگران معادن زغال سنگ و طلا و کسانی که با گرد و غبار، الیاف کتان و ... مجاورت دارند، عوامل ژنتیکی، عوامل آلودگی‌های هوا و مسائل زیست محیطی حاصل از آن است، به طوری که میزان ابتلا به بیماری در مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی شیوع بسیار بیشتری دارد.

یکی از علائم عمده این بیماری، تنگی‌نفس پیش رونده است که می‌تواند با خس‌خس سینه همراه باشد. علاوه بر آن، علائم بالینی به شکل سرفه مزمن که می‌تواند با دفع خلط نیز همراه باشد، خستگی، احساس فشار بر روی قفسه سینه، کبودی لب‌ها و یا زیر ناخن انگشتان جز علائمی است که نزد بیماران دیده می‌شود که به تدریج باعث افت فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی بیمار می‌گردد.