پوکی استخوان؛ غفلت‌های جوانانه و شکنندگی پیرانه

به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ 20 اکتبر مصادف با 29 مهر روز جهانی پوکی استخوان نامیده شده است. هدف از نامگذاری این روز افزایش آگاهی جهانی در مورد پیشگیری، تشخیص و درمان پوکی استخوان و بیماری های مزمن استخوان است.

ایده اصلی روز جهانی پوکی استخوان برای اولین بار با کمپینی توسط انجمن ملی پوکی استخوان انگلیس در سال 1997 میلادی آغاز شد و کمیسیون اروپا با حمایت از این کمپین روز 20 اکتبر را روز جهانی پوکی استخوان نامگذاری کرد.

"اُستئوپروز" یا پوکی استخوان به معنای کم شدن تراکم استخوان است. در واقع استخوان یک بافت زنده است که از یک بافت هم بند و املاح معدنی از جمله کلسیم و فسفر تشکیل شده است. به طور معمول در یک فرد سالم، مدام استخوان در حال جذب و ساخت است یعنی تعادلی وجود دارد که به طور مرتب، بافت استخوانی جذب و ساخته می‌شود. اما پس از سن ۳۰ سالگی این تعادل مقداری به هم می‌خورد و میزان جذب استخوان از ساخت آن بیشتر می‌شود و در نتیجه فرد به مرور وارد فرآیند پوکی استخوان می‌شود.

مرحله اول «استئوپنی» نام دارد؛ یعنی مرحله پیش از پوکی استخوان. در این مرحله هنوز تراکم استخوان آن قدر کم نشده اما میزان جذب بیشتر و ساخت استخوان کمتر شده است. این مرحله زنگ خطر برای شروع پوکی استخوان است و معمولا علامت خاصی هم ندارد. اما مرحله بعدی اُستئوپروز یا همان پوکی استخوان است. در این حالت بافت استخوان حالت متخلل پیدا کرده و تراکم استخوان کم شده است و در نتیجه استخوان به شدت آسیب‌پذیر می‌شود.

کسانی که تست پوکی استخوان داده‌اند اگر به تصویر نتیجه این تست نگاه کنند قسمت‌های سبزی را که در تصویر وجود داد نشانگر این است که استخوان‌های آن بخش حالت نرمالی دارد. بخش‌های زرد به معنی استئوپنی است و استخوان دارد وارد مرحله پوکی می‌شود و منطقه قرمز هم به معنی پوکی استخوان است. یعنی افراد با تماشای این تصویر می‌توانند متوجه شوند که استخوان‌هایشان در چه وضعیتی قرار دارد.

متاسفانه پوکی استخوان یک بیماری خاموش است و علائم خاصی ندارد. اکثر موارد زمانی تشخیص داده می‌شود که فرد دچار شکستگی استخوان شده است و وقتی از او تست تراکم استخوان می‌گیرند متوجه می‌شوند تراکم استخوانش پایین است. البته علائم ساده‌ای چون دردهای خفیف و دردهای مزمن هم در پوکی استخوان وجود دارد ولی همانطور که گفتم تشخیص پوکی استخوان کار ساده‌ای نیست. هرچند پزشک با یک رادیوگرافی ساده استخوان هم تا حدی می‌تواند تشخیص دهد که فرد دارای پوکی استخوان است اما تشخیص قطعی پوکی استخوان، مستلزم تست تراکم استخوان یا همان «دانسیتومتری» است.

آمارهای جهانی نشان می‌دهد از هر سه زن، یک نفر و از هر پنج مرد ۵۰ ساله و بالاتر یک نفر دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می‌شود.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با هدف ظرفیت‌سازی و ایجاد زیرساخت‌های لازم جهت کاهش بروز و تشخیص به هنگام بیماری همه ساله همگام با سایر کشورهای جهان به بزرگداشت این روز جهانی با شعار "هر قدم یک گام به سوی استخوان‌های قوی تر" اقدام کنند.

برای داشتن استخوان‌های سالم و آینده‌ای بدون شکستگی باید هر فرد ۵ مورد شامل ورزش، تغذیه، سبک زندگی سالم، آگاهی از عوامل خطر پوکی استخوان و درمان پوکی استخوان را در زندگی خود به کار ببندد.

-افرادی که در خانواده خود بیمار مبتلا به پوکی استخوان دارند.

-افرادی با استخوان بندی متوسط و کوچک.

-افرادی با نژاد آسیایی.

-افرادی که سابقه زمین خوردن و شکستگی استخوان دارند.

- افرادی که برای مدت زمان بیشتر از 3 ماه از داروهای استروئیدی (کورتون) استفاده کرده‌اند.

قطعی‌ترین روش در تشخیص پوکی استخوان اندازه‌گیری تراکم استخوان است که با تشخیص اولیه می‌توان بیماری را متوقـف یـا از پیـشرفت آن جلوگیری کرد.

موضوع روز جهانی پوکی استخوان 2023 – استخوان‌های بهتر بسازید.

موضوع روز جهانی پوکی استخوان 2022 - برای سلامت استخوان قدم بردارید.

موضوع روز جهانی پوکی استخوان 2021 - برای سلامت استخوان اقدام کنید.

موضوع روز جهانی پوکی استخوان 2020 - این همان پوکی استخوان است.

موضوع روز جهانی پوکی استخوان 2019 - به استخوان‌های خود عشق بورزید - از آینده خود محافظت کنید.

موضوع روز جهانی پوکی استخوان 2018 – استخوان‌های خود را دوست داشته باشید - از آینده خود محافظت کنید.

شعار روز جهانی پوکی استخوان امسال «به استخوان‌های شکننده نه بگویید» Say no to fragile bones است. هدف این موضوع تشویق مردم به ارزش گذاری و محافظت از استخوان‌های خود و افزایش آگاهی در مورد اهمیت پیشگیری، تشخیص و درمان است.