فلج مغزی و تمام آنچه باید درباره آن بدانید

به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ فلج مغزی (CP)  cerebral palsy یکی از شایع‌ترین ناتوانی‌های دائمی جسمی است که آسیب‌پذیرترین قشر جوامع یعنی کودکان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و در کنار این افراد ۳۵۰ میلیون فرد مرتبط با این مبتلایان نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند. از سوی دیگر این اختلال ناخوشایند هیچ‌گونه درمانی در طول عمر کودک ندارد. دامنه اثر این بیماری از ضعف در یک دست تا ناتوانی کامل حرکتی متغیر است.

فلج مغزی یک اختلال جهانی است که میلیون‌ها نفر و در درجه اول کودکان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این اختلال به دنبال رشد غیرطبیعی مغز و وارد آمدن آسیب به مغز در حال رشد قبل یا در حین تولد رخ می‌دهد و اثرگذاری آن در هر فرد نسبت به دیگری تفاوت دارد. عوارض ناشی از اختلال فلج مغزی ممکن است شامل ضعف در یک یا هر دو دست، صرع، ناتوانی ذهنی یا ناتوانی کامل حرکتی باشد.

فلج مغزی عمدتاً روی کودکان تأثیر می‌گذارد و آمار مربوط به آن وحشتناک به نظر می‌رسد؛ چرا که از هر چهار کودک مبتلا یک نفر قادر به صحبت کردن نیست؛ از هر دو نفر یک نفر دارای نقص ذهنی و حرکتی است و از هر چهار نفر یک نفر صرع دارد. از سوی دیگر از هر ۵۰۰ نوزاد یک نفر به فلج مغزی مبتلا می‌شود و تقریباً نیمی از نوزادانی که به‌طور زودرس متولد می‌شوند در معرض ابتلاء به فلج مغزی قرار دارند. هلند بیشترین آمار مبتلایان به فلج مغزی را دارد به‌طوری که در هر ۲۲ ساعت یک نوزاد مبتلا به این اختلال متولد می‌شود.

کودکان مبتلا به فلج مغزی ممکن است با فقدان هماهنگی عضلات در زمان انجام حرکات ارادی، احساس ضعف در دست‌ها و پاها، خشکی و انقباض عضلات در واکنش‌های حرکتی، خمیده و قیچی‌وار راه رفتن، مشکل در بلع غذا و تکلم، ریختن آب از دهان، وجود لرزش در بدن، مشکل در بستن دکمه‌های لباس‌ها یا در دست گرفتن قلم و خودکار، تأخیر در فراگیری توانایی‌های حرکتی و مسائلی از این قبیل مواجه باشند.

تشخیص فلج مغزی با استفاده از آزمایش، سونوگرافی جمجمه، سی‌تی‌اسکن مغز و MRI امکان‌پذیر است. پس از تشخیص می‌توان با استفاده از وسایل ارتوپدی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، واکنش‌درمانی، گفتار درمانی و تجویز داروهای خوراکی مشکلات مرتبط با عضلات را در این بیماران رفع کرد و یا در برخی مواقع از تزریق بوتاکس بهره برد. استفاده از ابزار کمکی هم‌چون کامپیوترها، آمایشگرهای صدا و کتب تصویری نیز نقش بسزایی در بهبود توانایی ارتباطی مبتلایان به فلج مغزی ایفا می‌کند.

روز جهانی فلج مغزی جنبشی متشکل از افراد مبتلا به فلج مغزی، خانواده‌های آن‌ها و سازمان‌های حامی این قشر در بیش از ۷۵ کشور جهان است. چشم‌انداز این روز حصول اطمینان از این است که کودکان و بزرگسالان مبتلا به فلج مغزی از حقوق، دسترسی و فرصت‌های یکسانی مانند سایر افراد جامعه برخوردار باشند و تحقق این چشم‌انداز تنها با وجود اتحاد جهانی ممکن خواهد بود.

روز جهانی فلج مغزی هر سال در ۶ اکتبر توسط افراد، خانواده‌ها و سازمان‌ها با به اشتراک گذاشتن داستان و تجربیات خود، میزبانی رویدادهای مخصوص این روز و پوشیدن رنگ سبز گرامی داشته می‌شود. یکی از مهم‌ترین اهداف برگزاری این روز، ترویج جوامع فراگیرتر برای افراد مبتلا به این بیماری است. یکی از راه‌های تحقق این هدف، ارائه آموزش‌هایی در سطح جهانی با این مضمون است که فلج مغزی یک اختلال منفرد نیست.

در این روز سازمان‌های جهانی تلاش می‌کنند مشکلاتی که این افراد با آن دسته و پنجه نرم می‌کنند را رفع و در زمینه بهبود تشخیص و درمان فلج مغزی، کیفیت بهتر زندگی مبتلایان، فرصت‌های آموزشی و کمک‌های خیریه برای تأمین هزینه تحقیقات در راستای این بیماری فعالیت می‌کنند.

فلج مغزی شایع‌ترین ناتوانی دوران کودکی است با این حال در سراسر جهان، فقدان اطلاعاتی گسترده‌ای در زمینه دلایل و چگونگی ایجاد این بیماری، حتی در زمینه پزشکی وجود دارد. از سوی دیگر بسیاری از مبتلایان به این اختلال چه در سنین کودکی و چه بزرگسالی در معرض افزایش سو استفاده و بی‌توجهی قرار دارند و حتی در بعضی از نقاط جهان به قتل می‌رسند چرا که جوامع در ارائه عشق و کیفیت زندگی به این افراد موفق نیستند.

در بسیاری از جوامع در سراسر جهان، افراد مبتلا به فلج مغزی بدون آموزش و دور از بقیه افراد جامعه پنهان می‌شوند و برخی از خانواده‌ها از حضور چنین فردی در منزل خود شرمگین هستند. حال آنکه فلج مغزی یک بیماری نیست و مبتلایان به آن مجرم نیستند. در بسیاری از جوامع، افراد مبتلا به فلج مغزی با نگاهی ترحم‌آمیز و سرشار از تردید نگریسته و در بسیار از موارد بیش از حد در برابر همه‌چیز محافظت می‌شوند. در بعضی از فرهنگ‌های خرافه‌گرا نیز تولد فردی مبتلا به فلج مغزی، به نفرین شدن مادر به دلیل اقدامی اشتباه (یا به‌عبارتی چوب خدا) نسبت داده می‌شود؛ لذا ضرورت دارد در راستای بازشدن ذهن‌ها و مقابله با این قبیل تفکرات اقداماتی انجام گیرد.

روز جهانی فلج مغزی می‌تواند نقش بسزایی در افزایش آگاهی و اطلاعات درباره این اختلال، همچنین تشخیص و مداخله زود هنگام آن داشته باشد که کلید بهبود مبتلایان به آن است. با افزایش آگاهی در این زمینه و برداشته شدن موانع موجود، مبتلایان به فلج مغزی می‌توانند امنیت بیشتری داشته باشند و حتی می‌توان امیدوار بود که در آینده آمار ابتلاء به این بیماری تا میزان چشمگیری پایین آید.

گفتنی است موضوع روز جهانی فلج مغزی در سال  2024 - "#UniquelyCP" - برای افزایش آگاهی از اینکه معلولیت یک فرد تمام هویت آنها نیست، توانایی‌ها و نقاط قوت متمایز به دستیابی به اهداف آنها در زندگی کمک می‌کند، عنوان شده است.