گروه خونی خود را بدانید؛ شاید شما دارای خون نادر باشید

به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ در 21 دی‌ماه سال 1392، کودکی با گروه خونی نادر در کشور شناسایی شد که برای ادامه حیات خود نیازمند خون از گروه خونی ویژه بود.

 این کودک به دلیل نبود گروه خونی مختص خود با خطر مرگ مواجه شد که خوشبختانه سازمان انتقال خون ضمن تشخیص گروه خون وی، خون مناسب را برای این کودک تهیه کرد.

شناسایی این گروه خونی نادر سبب شد تا روز 21 دی‌ماه به نام روز خون‌های نادر نامگذاری شود.

براساس گزارش‌ها ایران در سال‌های اخیر توانسته با شناسایی افرادی که در سراسر کشور دارای گروه‌های خونی نادر هستند، شرایطی را ایجاد کند که با ذخایر خون‌های اهدایی این افراد در سردخانه‌های پشتیبان کننده به بیماران با گروه‌های خونی در صورت نیاز کمک کند.

خون مایع حیات بخش است و به همین دلیل لازم است افراد پیش از ابتلا به بیماری از گروه خونی خود مطلع شوند تا پزشکان و واحدهای درمانی به سرعت معالجه فرد بیمار را آغاز کنند.

لزوم آگاهی از گروه خونی خود هنگامی دو چندان ضرورت می‌یابد که فرد بیمار دارای خون نادر باشد که در این صورت بخاطر کمیاب بودن آن، ممکن است با مشکلات زیادی هنگام درمان و معالجه روبرو شود.

به عقیده پزشکان، شناسایی گروه‌های نادر خونی پیش از بروز مشکل می‌تواند جان بیمار را از مشکلات احتمالی در مواقع بحرانی نجات دهد.

برای آگاهی از گروه خونی خود کافی است به یکی از پایگاه‌های انتقال خون مراجعه کنید تا پس از اهدای مقداری خون، از گروه خونی خود آگاه شوید.

خون مایعی است که کار اصلی آن رساندن اکسیژن و مواد تغذیه کننده مانند گلوکز و سازنده به بافت‌ها و کمک به دفع مواد زائد (همچون دی اکسید کربن و اسید لاکتیک) از بافت‌های بدن و دفاع در برابر میکروارگانیسم ها است.

در حدود هفت تا هشت درصد وزن بدن انسان را خون تشکیل می‌دهد و در انسان بالغ این رقم به طور متوسط به پنج لیتر می‌رسد.

گروه خونی شماری از افراد با ملیت‌های مختلف در دنیا، به گروه خونی نادر مشهور است. این افراد فقط می‌توانند خون خود را در اختیار فرد مشابه خود قرار دهند و نمی‌توانند خونشان را به گروه‌های خونی شناخته شده اهدا کنند هر چند در ایران شمار افرادی که گروه‌های خونی نادر دارند درصدشان بسیار اندک است اما باید بدانند که در صورت نیاز به خون، تنها می‌توانند از خون خود استفاده کنند.

افرادی که حداقل در گروه خونی اصلی(O، A، B، AB) قرار نداشته باشند در رده‌بندی گروه‌های خونی نادر قرار می‌گیرند.  اهداکنندگان گروه‌های خونی نادر به دو گروه تقسیم می‌شوند، گروه اول (اهداکنندگان نادر) افرادی هستند که در خون آنها چند آنتی ژن منفی وجود دارد و گروه دوم (اهداکنندگان بسیار نادر) که از افرادی تشکیل شده است که یک آنتی ژن با شیوع بالا در خون آنها منفی است، افراد دارای گروه خون‌های نادر، افرادی هستند که مشابه خون آنها فقط در هر پنج تا ۱۰ هزار نفر جمعیت جغرافیایی جامعه موجود است.

گروه‌های خونی نادر گاهی به صورت تصادفی در بین اهدا کنندگان خون شناسایی می‌شوند، عده‌ای از افرادی که دارای گروه‌های خونی نادر هستند نیز در بیمارستان‌ها به علت بیماری، سقط جنین، عمل جراحی یا برخی حوداث که نیاز به خون دارند اما برای تامین خون به اشکال بر می‌خوردند، شناسایی می‌شوند.  پس از شناسایی افراد دارای گروه خونی نادر تشکیل پرونده می‌شود، ‌ بعد از انجام تست‌های تکمیلی، این خون‌های اهدایی در بانک خون ذخیره تا در مواقع لازم برای بیماران و متقاضیان این گروه‌های خونی استفاده شود.

گروه خون‌های نادر، افرادی هستند که مشابه خون آنها فقط در هر ۵ تا ۱۰ هزار نفر جمعیت جغرافیایی جامعه موجود است.

 اهمیت گروه‌های خونی زمانی مشخص می‌شود که فرد نیاز به تزریق خون پیدا می‌کند و مجبور می‌شویم که به وی خون تزریق کنیم و در این زمان حتما باید به وی خون سازگار تزریق شود و به همین دلیل کمیاب بودن افراد با گروه خونی نادر، سازمان انتقال خون برای ارائه خدمت بهتر به کسانی که دارای خون نادر هستند با همکاری سازمان بهداشت جهانی استقرار برنامه ملی خون‌های نادر را در نظر گرفت و از اردیبهشت سال ۱۳۸۷ به عنوان مرکز آموزش فنی و علمی نگهداری و مدیریت برنامه خون‌های نادر سازمان بهداشت جهانی در سطح بین الملل فعالیت می‌کند.

گفتنی است ۲۳ کشور عضو رسمی کارگروه بین‌المللی انجمن خون‌های نادر هستند و جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۸۹ به عضویت انجمن بین المللی خون‌های نادر دنیا درآمده، ایران به عنوان تنها کشور اسلامی عضو این انجمن است که دارای برنامه خون‌های نادر است. همچنین در قاره آسیا،  ایران، چین و ژاپن اعضاء این انجمن بوده و دارای برنامه خون‌های نادر هستند.

در جهان تاکنون ۳۳۴ گروه خونی نادر شناسایی شده است، در دنیا حدود ۸۰ گروه خونی بسیار نادر و در ایران نیز ۱۸ گروه خونی بسیار نادر شناسایی شده است.

میزان فراوانی گروه‌های خونی در یک کشور بستگی به نوع گروه خونی نادر و جمعیت هر کشور دارد به عنوان مثال گروه خونی بمبی از جمله گروه‌های خونی بسیار نادر شناخته شده در ایران است.