روز جهانی دیابت؛ طعم تلخ یک بیماری شیرین

به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ دیابت با شیوع یک نفر از هر ۱۰ نفر، سهم بالایی از بار بیماری‌های غیرواگیر در دنیا دارد. این بیماری که از آن به عنوان بیماری سبک شهرنشینی نیز یاد می‌شود، پس از توسعه زندگی شهری شیوع بسیار زیادی بین مردم داشته است.

کم‌تحرکی، چاقی، استعمال سیگار، الکل، رژیم‌های غذایی فرآوری‌شده رایج امروزی و همین طور کاهش مصرف میوه، سبزی و غذاهای سالم از مهم‌ترین دلایل شیوع دیابت ذکر شده است. 

۱۴ نوامبر مصادف با ۲۳ آبان روز جهانی دیابت است در سال ۱۹۹۱ فدراسیون جهانی دیابت (IDF) و سازمان بهداشت جهانی (WHO)، ۱۴ نوامبر را به عنوان روز جهانی دیابت معرفی کردند؛ این روز مصادف است با تاریخ تولد «فردریک بانتینگ» کسی که همراه با «چارلز بست» انسولین را کشف کرد.

سازمان بهداشت جهانی شعار امسال (2023) این روز را «دیابت: شناخت خطرات، اقدام موثر» تعیین کرده است.

هدف از نامگذاری چنین روزی افزایش آگاهی عمومی در ارتباط با علل، عوارض، پیشگیری و درمان این پدیده روزافزون است و به همین مناسبت برنامه های متعددی در برخی کشورها از جمله ایران برگزار می‌شود.

بدن برای تولید انرژی به سوخت نیاز دارد که از مواد غذایی به دست می‌آید. این مواد در بدن در نهایت به یک قند ساده به نام گلوکز تبدیل می‌شوند، گلوکز وارد جریان خون و سپس سلول‌ها شده و برای تولید انرژی و رشد بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در صورتی که قند به علت وارد نشدن به سلول‌ها در خون باقی بماند، قند خون افزایش می‌یابد. این روندی است که در بیماری دیابت رخ می‌دهد.

علت بروز این بیماری، کمبود انسولین یا عمل نکردن آن است. انسولین هورمونی است که از غده لوزالمعده (پانکراس) ترشح می‌شود. این ماده کلیدی، موجب ورود قند به سلول ها می‌شود تا قند، جهت تأمین انرژی مورد استفاده قرار گیرد یا برای مصارف بعدی ذخیره گردد. بدون وجود انسولین، قند نمی‌تواند از جریان خون خارج و وارد سلول‌ها شود.

سه نوع دیابت وجود دارد و در فرد مبتلا به دیابت گلوگز یا قند خون نمی‌تواند به سلول‌ها برسد و سطح آن در خون افزایش می‌یابد و با گذشت زمان آسیب‌های جدی به قلب، عروق، ‌چشم‌ها، کلیه‌ها و اعصاب وارد می‌شود.

در دیابت نوع یک که معمولا از دوران کودکی آغاز می شود، بر اثر کمبود تولید انسولین در بدن بوجود می آید و کنترل آن تنها با مدیریت روزانه انسولین میسر است. این نوع از دیابت با دانش کنونی بشر قابل پیشگیری نیست و به بیمار توصیه می شود که مدارا کند. علایم این نوع بیمارش شامل دفع بیش از حد ادرار، احساس تشنگی و گرسنگی مکرر، کاهش وزن، تغییرات بینایی و خستگی است.

در دیابت نوع ۲، غده لوزالمعده انسولین تولید می کند اما مقدار آن ناکافی است یا بدن نسبت به آن مقاوم است و توانایی استفاده از آن را ندارد. این نوع دیابت بیشتر در افراد مسن دیده می شود.

دیابت نوع ۲ معمولاً با رژیم غذایی مناسب، ورزش و در صورت لزوم با قرص کنترل می شود. گاهی اوقات، وقتی لوزالمعده بیش از حد تنبل می شود یا در موارد خاص دیگری، فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ نیز ممکن است به انسولین نیاز پیدا کند.

دیابت نوع سوم که دیابت بارداری نیز به آن می‌گویند در سه تا پنج درصد زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی رخ می‌دهد و پس از پایان بارداری بیماری برطرف می‌شود و یا در بارداری‌های بعدی بروز می‌کند.

دیابت گرچه تا آخر عمر با فرد بیمار همراه است اما رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و زندگی می‌تواند در کیفیت زندگی فرد تاثیرگذارد و زندگی بدون درد و رنج ناشی از دست دادن اعضای حیاتی بدن همچون کلیه و دیالیز شدن را سپری کنند.