انسانها در طول تاریخ با بیماری‌های مختلفی دست به گریبان بوده که هر یک به گونه‌ای تاثیرات جسمانی و روحی را بر پیکره آنان وارد کرده است.
از این میان جذام از جمله امراضی است که مانند خوره اندامهای بیماری را گرفتار کرده و باعث شده که با ظاهر غیرطبیعی از خانواده و اجتماع جدا شود.
به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ شاید نامگذاری روز 28 ژانویه مصادف با نهم بهمن‌ماه به عنوان روز جهانی جذام نقطه تلاقی اندیشه ما با نگاههای منتظر بیماران جذامی باشد. زنان، مردان و کودکانی که مانند من و تو عضوی از جامعه هستند و تنها بیماری آنان عاملی برای جدایی آنها از جامعه شده است.
به گفته کارشناسان جذام ریشه طولانی در تاریخ دارد و کهن‌ترین سوابق مکتوب در مورد آن مربوط به هندوستان است که از 600 سال پیش از میلاد وجود دارد.
متخصصان بر این اعتقادند که شیوع این بیماری در هر دو جنس - زن و مرد - به یک میزان است، اگر چه این بیماری بین مردان شایع‌تر است و به ازای هر دو مرد، یک زن به این بیماری مبتلا می‌شود. این بیماری دوره نهفتگی طولانی و روند پیشرفت بسیار آرامی دارد و هیچ واکسنی علیه آن وجود ندارد.
عامل بیماری - مایکوباکتریوم لپرا- در سال 1873، توسط "جی.ای.هانسن" کشف شد و معالجه بیماران با کشف داروی موثر بر آن در اواخر دهه 1940 امکان پذیر شد.
بهبود یافته‌گان جذام هیچ خطری برای دیگران ندارند و برقراری ارتباط عاطفی و صمیمی، نشاط و شادابی را برای آنان به ارمغان می‌آورد.
انتقال بیماری جذام به میزان عفونت و مدت بیماری، استعداد طبیعی افراد، فقر بهداشتی و غذایی، تراکم جمعیت، تعدد و استمرار تماس با کانون فعال عفونت مربوط است.
جذام یک بیماری عفونی مسری است که بیشتر پوست، اعصاب محیطی، چشم‌ها و مخاط دستگاه تنفسی فوقانی را درگیر کرده و به مرور به دیگر اعضای بدن سرایت می‌کند.
این بیماری به وسیله باسیل‌های مقاومی به نام مایکوباکتریوم لپره به وجود می‌آید و یکی از راه‌های نادر منتقل شدن این بیماری میزبان واسط یعنی نوعی موش به نام آرمادیلو است اما انتقال اصلی جذام از طریق ترشحات بینی یا تماس با پوست فرد مبتلا صورت می‌گیرد.
این میکروب در درجه حرارت پایین به بقا و رشد خود ادامه می‌دهد به همین دلیل به نقاطی از بدن با درجه حرارت کم یعنی پوست و سیستم اعصاب محیطی مانند دست، پا و چشم حمله می‌کند.
بیشترین شیوع جذام مربوط به آسیا، آفریقا، تاحدودی آمریکای مرکزی و جنوبی و اقیانوسیه است. کشورهای راس جذام بومی شامل هند، برزیل و اندونزی است. این کشورها حدود ۸۵ درصد موارد تشخیص داده شده جذام را دارا هستند.
این بیماری در گذشته در برخی مناطق ایران مانند مازندران، گیلان، زنجان و آذربایجان، به کردستان و کرمانشاه شایع بود و به دلیل ناشناخته بودن بیماری و نبود روش‌های درمانی موثر، میزان ابتلا به آن تقریبا زیاد بود اما اکنون با پیشرفت‌های حاصله در تشخیص و درمان بیماری، میزان ابتلا به آن به مقدار قابل توجهی کاهش یافته است.
بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت زمانی که شیوع یک بیماری در کشوری به یک در هر 10 هزار مورد برسد، آن بیماری حذف شده تلقی می‌شود. به گفته کارشناسان، ایران سال‌ها است که به این عدد رسیده است. تعداد موارد کشف شده جذام در ایران در سال ۱۳۷۰ معادل ۱۹۱ بود که در سال ۱۳۸۶ شیوع این بیماری به ۳۷ نفر کاهش یافت.
موضوع روز جهانی جذام 2023 "اکنون اقدام کن. به جذام پایان دهید" "Act Now. End Leprosy" است، موضوع امسال توجه را به سه پیام کلیدی زیر جلب می‌کند:
حذف ممکن است: ما قدرت و ابزاری برای جلوگیری از انتقال و شکست این بیماری داریم.
اکنون اقدام کنید: ما به منابع و تعهد برای پایان دادن به جذام نیاز داریم. رفع جذام را در اولویت قرار دهید.
رسیدن به نرسیده: جذام قابل پیشگیری و درمان است. ابتلا به جذام بی نیاز است.
گفتنی است بیماری جذام هر چند در سال‌های خیلی دور، در نگرش مردم ترسناک بود اما اینک احتمال سرایت این بیماری تا اندازه‌ای ناچیز است که شاید حتی بتوان آن را تا حدودی یک بیماری غیرواگیر قلمداد کرد.
با این وجود هنوز نگرش مردم به بیماران جذامی همانند سال‌هایی است که بیماران را طرد می‌کردند در حالی که جذام امروز در گروه بیماری‌هایی قرار دارد که دارای درمان موثر است.