سرطان یکی از مرگبارترین و ترسناک‌ترین بیماری‌ها در جهان است. اگرچه تشخیص این بیماری در اغلب موارد بیمار را غافلگیر می‌کند اما توجه داشتن به برخی از نشانه‌های اولیه امکان تشخیص زودهنگام را فراهم می‌کند. بیشتر سرطان‌ها وقتی در مراحل اولیه تشخیص داده شوند قابل درمان هستند، بنابراین لازم است همواره نسبت به این نشانه‌ها هوشیار بود و از نادیده گرفتن آنها خودداری کرد.
به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ سرطان یک اصطلاح عمومی برای طیف وسیعی از بیماری‌هاست که می‌تواند هریک از اندام‌های بدن را در برگیرد. سرطان به دلیل رشد غیرطبیعی و غیرقابل کنترل سلول‌ها در اندام مختلف بدن شکل می‌گیرد. گاهی این سلول‌ها از مرزهای معمول خود فراتر می‌روند و در اندام‌های دیگر گسترش می‌یابند. این فرآیند متاستاز نام دارد و عامل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان است.
بیماری سرطان این روزها فراوانی بسیاری پیدا کرده است، یک بیماری غیرواگیر که البته با وجود این که از شخص به شخص دیگری منتقل نمی‌شود اما، سبک زندگی و شیوه تغذیه در ابتلا و پیشگیری این بیماری سهم بسیار زیادی دارد.
یکم تا هفتم بهمن ماه هفته ملی مبارزه با سرطان نامگذاری شده، بیماری که عامل ۲۷ درصد موارد مرگ زودرس است و سالانه در ایران حدود ۱۰۰ هزار نفر به سرطان مبتلا می‌شوند که بر اساس گزارش وزارت بهداشت این عدد تا سال ۲۰۳۰ میلادی (۱۴۰۹ خورشیدی) با افزایش حداقل هشتاد درصدی، به بیش از ۱۶۰ هزار نفر در سال خواهد رسید.
شایعترین سرطان‌های جهان
سرطانه ریه (۲.۰۹ میلیون مورد)، سرطان سینه (۲.۰۹ میلیون مورد)، سرطان کولورکتال (۱.۸۰ میلیون مورد)، سرطان پروستات (۱.۲۸ میلیون مورد)، سرطان پوست غیر ملانوم (۱.۰۴ میلیون مورد) و سرطان معده (۱.۰۳ میلیون مورد) گزارش شده است.
شایعترین سرطان‌ها در ایران
بنا بر اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معده، روده بزرگ، پروستات، مثانه، سینه و ریه، شایعترین سرطان‌ها در ایران هستند. اکنون شایعترین سرطان در مردان، معده و در زنان سینه است.
سالانه حدود ۱۱۰ هزار ایرانی به سرطان مبتلا می‌شوند که به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت کشور در هر سال، ۱۵۳ مورد ابتلا خواهد بود، در حالیکه میزان ابتلا به سرطان در اروپا به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر، ۲۴۰ نفر و در ترکیه هم به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر، ۱۷۰ نفر است.
شایعترین علل مرگ و میر ناشی از سرطان:
سرطان ریه (۱.۷۶ میلیون مورد مرگ)، سرطان کولورکتال (۸۶۲ هزار مورد مرگ)، سرطان معده (۷۸۳ هزار مورد مرگ)، سرطان کبد (۷۸۲ هزار مورد مرگ)، سرطان سینه (۶۲۷ هزار مورد مرگ)
شایعترین نشانه‌ها که در بیماران مبتلا به سرطان ظاهر می‌شود
خستگی مزمن
خستگی مزمن می‌تواند نشانه‌ای جدی از سرطان‌های خون، روده بزرگ و معده باشد که با خستگی‌های روزانه تفاوت دارد. خستگی ناشی از سرطان اغلب پس از یک خواب خوب از بین نمی‌رود و بیشتر طول می‌کشد. خستگی مزمن همچنین می‌تواند ناشی از خونریزی مخفی باشد.
کاهش غیرعادی وزن
اکثر مبتلایان به سرطان ممکن است در بازه خاصی از زمان دچار کاهش وزن شوند. اگر دلیل خاصی چون ورزش بیشتر یا تغییر رژیم غذایی برای کاهش وزن وجود نداشته باشد، این تغییر غیرعادی و سریع می‌تواند یک نشانه خطرناک باشد.
کاهش یکباره ۱۰ پوند (۴.۵ کیلوگرم) یا بیشتر ممکن است یکی از اولین علائم ابتلا به سرطان باشد که می‌توان از آن برای تشخیص زودهنگام این بیماری استفاده کرد.
ایجاد توده‌های سفت غیرعادی
بدن خود را مرتب معاینه کنید. وجود هرگونه توده یا سفت شدگی ممکن است نشانه‌ای از ابتلا به سرطان باشد و باید فورا به پزشک اطلاع داده شود. به توده و برآمدگی‌های جدید یا تغییر اندازه توده‌هایی که از قبل در بدن خود داشتید، توجه کنید. با این حال زیاد خود را نگران نکنید، بسیاری از این تغییرات می‌توانند بی‌خطر باشند.
تب کردن‌های مکرر
تقریبا تمام مبتلایان به سرطان در مرحله‌ای از بیماری خود به تب دچار می‌شوند به ویژه اگر سرطان سیستم ایمنی بدن آنها را نشانه گرفته باشد.
اگرچه تب کردن در مراحل پیشرفته سرطان شایع‌تر است اما همچنین می‌تواند در مراحل اولیه انواع سرطان‌های خون چون لوسمی یا لنفوم نیز ظاهر شود. در هر صورت اگر به طور مرتب و بدون هیچ دلیلی تب می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
تغییرات پوستی
سرطان پوست به عنوان شایعترین نوع سرطان محسوب می‌شود و گاهی تشخیص آن در مراحل اولیه دشوار است. هر وقت لک، زگیل یا خالی درآوردید که رنگ ، اندازه یا شکل آن تغییر می‌کند، باید با مراجعه به پزشک احتمال ابتلا به سرطان ملانوما و یا دیگر انواع سرطان پوست را بررسی کنید.
با این وجود، علاوه بر سرطان‌های پوست سایر سرطان ها نیز می‌توانند باعث ایجاد تغییرات پوستی شوند. به علائم و نشانه هایی چون تیره، زرد یا قرمز شدن پوست، خارش، خونریزی و غیره توجه کنید.
تغییر در اجابت مزاج
اگر به یبوست طولانی مدت، اسهال یا تغییر در اندازه مدفوع دچار شده‌اید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. این علائم از نشانه‌های سرطان روده بزرگ هستند.
از علائم ابتلا به سرطان مثانه یا پروستات نیز می‌توان به احساس درد به هنگام ادرار کردن، وجود خون در ادرار یا تغییر در عملکرد مثانه اشاره کرد.
اگر هرکدام از این علائم غیرعادی را دارید باید آن را به پزشک اطلاع دهید. البته به یاد داشته باشید که این علائم همچنین می‌تواند نشانه‌ای از عفونت ادراری باشند.
سرفه طولانی مدت یا خشن شدن صدا
این که هر از چندگاهی به سرفه بیفتید جای نگرانی ندارد. اما سرفه‌های طولانی مدتی که خوب نمی‌شوند را باید جدی گرفت. به این توجه کنید که آیا سرفه‌ها باعث ایجاد درد در ناحیه سینه ، شانه یا پشتتان می شوند یا نه.
اگرچه بیشتر سرفه‌ها نشانه سرطان نیستند، اما همچنان باید توسط پزشک متخصص ارزیابی شوند.
خونریزی غیرعادی
خونریزی غیرمعمول ممکن است در مراحل ابتدایی یا پیشرفته سرطان اتفاق افتد با این حال این مشکل حتی اگر نشانه‌ای از سرطان نباشد نیز باید بررسی شود.
بالا آوردن خون، وجود خون در مدفوع یا ادرار، خونریزی غیر طبیعی از واژن همگی علائم خطرناکی هستند.
سوء هاضمه یا مشکل در بلع
سوء هاضمه‌ای که از بین نمی‌رود می تواند علامت سرطان باشد. از علل و ریشه‌های احتمالی این مشکل می‌توان به سرطان مری، معده یا گلو اشاره کرد. با این حال، در اکثر موارد، سوء هاضمه یا اختلال در بلع از وجود مشکلات دیگری به جز سرطان حکایت دارند.
دیگر نشانه‌ها
علائمی که به آنها اشاره شد، از شایعترین نشانه‌هایی هستند که در بیماران سرطانی بروز می یایند با این حال، طیف گوناگونی از علائم دیگر نیز وجود دارند که از ابتلا به سرطان خبر می‌دهند.
به عنوان مثال، اگرچه ورم پاها لزوماً نشانه سرطان نیست بلکه یکی از عوارض جانبی مصرف داروها یا استفاده از دیگر روش‌های درمان آن است، اما اگر پاهایتان بدون دلیل متورم شده‌اند بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
به طور کلی اگر متوجه بروز هرگونه تغییر عمده در بدن خود شدید، به خصوص تغییراتی که در دراز مدت باقی می‌مانند، آن را با پزشک درمیان بگذارید. به خاطر داشته باشید که تشخیص زودهنگام سرطان می‌تواند شانس درمان و بقا را افزایش دهد.
شعار هفته ملی مبارزه با سرطان امسال "اصلاح باورها، راه مبارزه با سرطان است" نامگذاری شده است.