امروزه پرکاری یا کمکاری غده تیرویید به مشکل بیشتر افراد تبدیل شده است، کمکاری تیرویید یکی از شایعترین بیماری هایی است که به واسطه آن میزان چربی، پروتئینها و کربوهیدراتهای بدن کاهش مییابد. بروز این بیماری علایم آزار دهندهای را به همراه دارد و بر خلاف باور عموم، هیچ یک از رژیمهای غذایی نمیتواند جایگزین داروهای کنترل تیروئید باشد.
به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ تیرویید غدهای کوچک در ناحیه گردن و مسئول ترشح دو هورمون مهم T۳ و T۴ است. هورمونهای ترشح شده توسط تیرویید توسط جریان خون در سراسر بدن حرکت میکنند و وظایف مهمی چون متابولیسم بدن را کنترل میکنند. این هورمون بر عملکرد تمام اعضای بدن از جمله قلب، مغز، عضلات و پوست تاثیر میگذارد. متابولیسم نقش موثری در دمای بدن، ضربان قلب و نحوه سوزاندن کالری دارد. اگر میزان هورمون تیرویید کافی نباشد، بدن انرژی کمتری تولید میکند و به اصطلاح سوخت و ساز بدن تنبل میشود.
علل موثر در کمکاری تیرویید
مهمترین علت کمکاری تیرویید، التهاب این غده است که تیروئیدیت هاشیموتو نام دارد. در این حالت، بدن پادتنهایی تولید میکند که به غده تیرویید حمله میکنند و آن را مختل میکنند. این عارضه میتواند ناشی از یک عفونت ویروسی باشد. برخی دیگر از علل کم کاری تیرویید عبارتند از:
• رادیوتراپی در ناحیه سر و گردن که برای درمان سرطان استفاده میشود.
• استفاده از برخی داروهای درمان بیماریهای قلبی، بیماریهای روحی و سرطان سبب کم کاری تیرویید میشود. شایع ترین دارویهای موثر در هورمون تیرویید، آمیودارون، لیتیوم، اینترفرون آلفا و اینترلوکین ۲ هستند.
• جراحی تیرویید و برداشتن غده تیرویید
• درمان ید رادیو اکتیو که معمولا برای درمان پرکاری تیرویید استفاده میشود.
• کمبود ید در رژیم غذایی یکی از مهمترین دلایل کمکاری تیرویید است. صدف، ماهیهای آب شور، تخم مرغ، محصولات لبنی و جلبک دریایی مهمترین منابع ید هستند.
• بارداری، برخی زنان هنگام بارداری دچار کم کاری تیرویید میشوند و پس از تولد فرزند به حالت عادی باز میگردند.
• مشکلات تیرویید در هنگام تولد
• آسیب یا اختلال غده هیپوفیز
• اختلال در هیپوتالاموس
چه کسانی در معرض خطر هستند
احتمال کمکاری تیرویید در زنان شایعتر از مردان است؛ به خصوص اگر در خانواده سابقه این بیماری وجود داشته باشد. ابتلا به بیماریهای خود ایمنی از جمله ام اس، دیابت نوع ۱، آتریت روماتویید، بیماری سلیاک و کم خونی حاد، افراد را بیشتر در معرض این اختلال قرار میدهد. سندرم داون، اختلال دو قطبی، سن و نژاد نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار هستند.
مهمترین نشانههای کمکاری تیرویید
یبوست، افسردگی، تغییر در چرخه قاعدگی، ریزش مو، خشکی پوست و مو، حساسیت زیاد در مقابل سرما، بزرگ شدن غده تیرویید (گواتر)، ضربان قلب آهسته، افزایش یا کاهش بیدلیل وزن، استرس بیش از اندازه، اختلالات اشتها، پرخاشگری و عصبانیت در اکثر مواقع.
این اختلال در کودکان میتواند کاملا بدون علامت باشد ولی مهمترین علایم آن در کودکان عبارت است از:
سردی مداوم دست و پا، یبوست، خواب آلودگی، گریههای گوش آزار، رشد کم، زردی پوست، عادتهای غذایی بد، صورت پف آلود، نفخ معده، تورم زبان.
این بیماری در صورت عدم درمان میتواند منجر به بیماریهای حاد قلبی، درد مفاصل، ناباروری و چاقی شود. همچنین این اختلال در دوران بارداری از توسعه مغز جنین جلوگیری میکند. سطوح پایین هورمون تیرویید بسیار خطرناک است و میتواند منجر به مرگ شود.
معمولا اختلالات مربوط به غده تیرویید با یک آزمایش ساده خون قابل تشخیص است و با داروهای هورمونی درمان میشود.
غذاهای مناسب برای تیروئید
اگر دچار کمکاری تیروئید هستید مواد غذایی از جمله جلبک دریایی، آجیل شور، ماهی پخته، ماست تازه، تخممرغ تازه، گوشت، سبزیجات، میوهها و دانههای فاقد گلوتن میتواند به شما کمک کند.
با هدف افزایش آگاهی مردم از بیماریهای تیروئید، عوارض و راههای پیشگیری و درمان آن، چهارم تا دهم دیماه به عنوان هفته اطلاعرسانی کمکاری تیروئید (Hypothyroidism) نامگذاری شده است.