دانستنی‌های درباره سرطان پانکراس

به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ با توجه به ویژگی‌ها و شیوع سرطان لوزالمعده، ۱۸ نوامبر به منظور آگاهی رسانی درباره این بیماری، آموزش و با هدف نجات میلیون‌ها نفر از مرگ قابل پیشگیری روز جهانی سرطان پانکراس نامگذاری شده است چرا که بیماران مبتلا به سرطان پانکراس تنها در مراحل پیشرفته بیماری متوجه آن می‌شوند و درمان سرطان در مراحل پایانی دشوار و حتی ناممکن است.

پانکراس یا لوزالمعده غده پهن و درازی است که در بخش فوقانی شکم قرار دارد. غده پانکراس هم برون‌ریز و هم درون‌ریز است؛ یعنی ترشحات آن هم مستقیما وارد جریان خون می‌شوند و هم برای هضم پروتئین، چربی و کربوهیدرات، وارد روده می‌شوند.

غذا به محض ورود به روده کوچک، توسط آنزیم‌های ترشح شده از پانکراس و اسید معده، هضم می‌شود. آنزیم‌های پانکراس با وجود هضم چربی و کربوهیدرات، هیچ آسیبی به پرز و دیواره روده وارد نمی‌کنند. بخش اعظم هضم چربی، پروتئین و نشاسته، به عهده آنزیم های ترشح شده از پانکراس است.

یکی دیگر از مهمترین وظایف پانکراس، تولید انسولین است که سبب کاهش قندخون و تولید انرژی از آن می‌شود. سرطان پانکراس یکی از کشنده‌ترین انواع سرطان است و تومورهای آن در مقابل انواع دارو بسیار مقاوم هستند و درمان آن بسیار دشوار است.

در حال حاضر ۸.۲ میلیون نفر در جهان به‌دلیل ابتلاء به سرطان پانکراس جان خود را از دست می‌دهند که چهار میلیون نفر از آن‌ها شامل افراد ۳۰ تا ۶۹ سال با مرگ نابهنگام روبه‌رو می‌شوند. 

سالانه ۴۶۹ هزار مورد به آمار مبتلایان به سرطان پانکراس اضافه می‌شود که این امر آن را به چهارهمین سرطان شایع دنیا تبدیل می‌کند. با این وجود بسیاری از مردم جهان چیزی در مورد این بیماری نمی‌دانند چراکه سرطان پانکراس بسیار کم مورد توجه قرار گرفته است.

نرخ بقا یا میزان بازماندگان سرطان پانکراس به‌رغم افزایش نرخ بقای کلی سرطان در جهان از دهه ۱۹۶۰ راکد بوده است و این سرطان هفتمین علت مرگ‌ومیر ناشی از سرطان محسوب می‌شود.

نرخ بروز سرطان پانکراس در میان کشورها به‌طور چشم‌گیری متفاوت است. روند کلی نرخ بروز بیشتر در کشورهای توسعه‌یافته نسبت‌به کشورهای فقیر ثابت می‌کند در کشورهایی که شاخص توسعه انسانی بالاتری دارند، شیوع سرطان پانکراس در میان مردان و زنان بیشتر است.

سرطان پانکراس اغلب در مراحل اولیه هیچ علامت یا نشانه‌ای ندارد و همین امر تشخیص زودهنگام آن را دشوار می‌کند. در حال حاضر هیچ روش استاندارد غربالگری یا آزمایش تشخیص زودهنگامی برای این بیماری موجود نیست. برای پیشرفت‌های موجود نیز بودجه بیشتری مورد نیاز است چراکه دانش یکی از بهترین ابزارها برای مبارزه با سرطان کشنده پانکراس به‌شمار می‌رود.

غربالگری سرطان پانکراس یک گام اساسی در جهت شناسایی زودهنگام آن است که این اقدام نیاز به افزایش آگاهی عمومی و درک این بیماری دارد و این حقیقت که افزایش درک و آگاهی از سرطان پانکراس در میان مردم، جامعه پزشکی و دولت‌ها، همچنین سرمایه‎‌گذاری روی تشخیص زودهنگام آن امکان نجات افراد بیشتری را به‌واسطه جراحی فراهم می‌آورد که در حال حاضر تنها راه درمان سرطان پانکراس است، اهمیت تعیین روزی به‌عنوان روز جهانی سرطان پانکراس را بسیار پررنگ می‌کند.

• سرطان لوزالمعده چهارمین سرطان شایع در جهان است و ابتلا به آن همچنان سیر صعودی دارد.

• سرطان پانکراس یازدهمین سرطان شایع در مردان و نهمین سرطان تشخیص داده شده در زنان است.

• ۷۱ درصد از مبتلایان به سرطان پانکراس در اولین سال تشخیص جان خود را از دست می‌دهند.

• در برخی سرطان‌ها مانند سرطان پانکراس، زمانی علائم ابتلا به آن و تغییرات در فرد بروز می‌کند که تومور به شدت گسترده یا به سایر نقاط بدن پخش شده است و به همین دلیل، بیمار هنگامی به پزشک مراجعه می کند که زمان طلایی درمان از دست رفته است.

• سرطان پانکراس در مردان شیوع بیشتری دارد. سیگار، اضافه وزن، دیابت، و سن از مهمترین عوامل بروز این بیماری هستند.

• کارشناسان معتقدند که عادات نادرست و شیوه زندگی افراد همچون رژیم های غذایی پرکالری، مصرف بی رویه فست فودها، چاقی، کم تحرکی، نداشتن فعالیت لازم فیزیکی و افزایش استرس، موجب شیوع سرطان های دستگاه گوارش از جمله لوزالمعده است.

• سرطان پانکراس می‌تواند علائم غیرقابل توضیحی ایجاد کند. دردهای شکمی، از دست دادن اشتها، کاهش وزن بی‌دلیل، زردی به ‌معنی تغییر رنگ و زرد شدن پوست، صلبیه و غشاهای مخاطی،و نیز تهوع از علائمی است که در صورت مشاهده یک یا دو مورد از آنها بهتر است به پزشک مراجعه شود.

روز جهانی سرطان پانکراس فرصتی ایده‌آل برای انتشار اخبار و افزایش آگاهی در مورد پیشگیری و درمان مربوط به این بیماری و شناساندن آن به عموم مردم است. دلیل تعیین آن نیز همین امر اعلام شده است که به پایین آمدن آمار مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پانکراس کمک کنند.

شش قاره، ۳۰ کشور و بسیاری از سازمان‌های بهداشتی سراسر جهان در این روز دست‌به‌دست هم می‌دهند تا به‌عنوان مأموریتی برای نجات جان انسان‌های بیشتر به ترویج اقدامات لازم برای آگاهی از عوامل خطر، علائم، درمان و نیاز فوری به تشخیص زودهنگام سرطان پانکراس بپردازند و نیاز به بودجه و تحقیقات بیشتر برای آن را برجسته‌سازی کنند.

شعار روز جهانی سرطان پانکراس سال ۲۰۲۲ «زمانش فرا رسیده است» تعیین شده که نشان‌دهنده فوریت بیدار کردن توده‌ها و نخبگان در مورد سرطان پانکراس به‌واسطه گسترش آگاهی و حمایت از تشخیص زودهنگام آن از طریق غربالگری است. هدف از آن نیز تبدیل دهه جاری به دهه تغییر است تا نرخ بقای پنج‌ساله بیماری را تا سال ۲۰۳۰ به ۱۳ درصد ارتقا دهد.