پوکی اسـتخوان بیماری نامرئی لقب گرفته است که علاوه بر مرگ و میر ناشی از بیماری به دلیل شکستگی‌های مکرر، هزینه زیادی نیز به خانواده ها و جامعه تحمیل می‌کند و این درحالی است که رعایت تغذیه مناسب و ورزش می‌تواند تا حدود زیادی از این بیماری پیشگیری کند.
به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ هزینه اقتصادی پوکی استخوان و شکستگی ناشی از آن در کشور بسیار بالاست و مطالعات وزارت بهداشت نشان می‌دهد که این هزینه حدود سه هزار میلیارد تومان در سال است که به نظام سلامت و خانواده‌ها تحمیل می‌شود. با وجود بار مالی زیاد پوکی استخوان و شکستگی‌های ناشی از آن، این بیماری قابل درمان است و داروها و درمان مؤثر آن در کشور وجود دارد و در دسترس افراد است اما متأسفانه نسبت قابل‌توجهی از افرادی که پوکی استخوان دارند از بیماری خود مطلع نیستند.
پوکی استخوان به طور معمول به تدریج پیشرفت می‌کند و هیچ علامتی از خود بروز نمی‌دهد تا هنگامی که شکستگی ایجاد شود و امکان دارد در هر استخوانی از بدن به وقوع بپیوندد اما بیشتر در استخوان‌های ستون مهره‌ها، لگن و ران مشاهده می‌شود.
به دلیل اهمیت موضوع پوکی استخوان سازمان بهداشت جهانی WHO روز ۲۰ اکتبر (۲۸ مهرماه) را به عنوان روز جهانی پوکی استخوان یا همان استئوپروز نامگذاری کرده است. هدف از این نامگذاری افزایش آگاهی جهانی در مورد پیشگیری، تشخیص و درمان پوکی استخوان و بیماری های مزمن استخوان است.
ایده اصلی روز جهانی پوکی استخوان برای اولین بار با کمپینی توسط انجمن ملی پوکی استخوان انگلیس در سال ۱۹۹۷ میلادی آغاز شد و کمیسیون اروپا با حمایت از این کمپین روز ۲۰ اکتبر را روز جهانی پوکی استخوان نامگذاری کرد.
شعار سال جاری روز جهانی پوکی استخوان "برای سلامت استخوان خود قدم برداریم" اعلام شده است.
گزارش‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان می‌دهد سالانه بیش از ۱۷۰ هزار مورد شکستگی ناشی از پوکی استخوان در کشور اتفاق می‌افتد و حدود ۴۲۰۰ مورد مرگ به علت این بیماری در کشور رخ می‌دهد.
پوکی استخوان (استئوپروز) یک اختلال اسکلتی است که با کاهش استحکام استخوان همراه بوده و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار می‌دهد. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در دنیا حدود ۲۰۰ میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند.
هفته ملی پیشگیری از پوکی استخوان (۲۶ مهر تا ۲ آبان) با عناوین پوکی استخوان و تغذیه، پوکی استخوان و فعالیت بدنی، پوکی استخوان و ویتامین D و نور آفتاب، پوکی استخوان و پیشگیری از سقوط و شکستگی، پوکی استخوان و تشخیص به‌موقع، پوکی استخوان و شروع به‌موقع درمان و پوکی استخوان و پیگیری و تداوم درمان کامل نامگذاری شده تا به اطلاع رسانی در مورد تشخیص به‌موقع و اهمیت درمان این بیماری پرداخته شود.
با افزایش سن، پدیده پوکی استخوان تا حد زیادی قابل انتظار است؛ هرچند این وضعیت قابل پیشگیری یا قابل کنترل بوده، این امر نیازمند رعایت اصول، انتخاب الگوی زندگی سالم، مصرف دارو و اجرای طرح‌های مراقبتی است.
نتایج مطالعات انجام شده در مورد سالمندان بالای ۶۰ سال کشور نشان داده میزان شیوع پوکی استخوان در زنان ۶۲ درصد و در مردان ۲۴ درصد گزارش شده است که این شیوع با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد به گونه‌ای که در زنان بالاتر از ۷۵ سال شیوع پوکی استخوان به بیش از ۸۰ درصد می‌رسد.
برخی از علل پوکی استخوان
کم تحرکی، عدم استفاده از مواد حاوی کلسیم، کاهش ویتامین D در بدن، ابتلا به بیماری های خاص مانند سرطان، استفاده از داروهای استروئیدی، یائسگی زودرس (کمتر از ۴۵ سال)، استعمال دخانیات، کاهش استروژن در بدن، شرایط پزشکی خاص مانند پرکاری تیرویید، بیماری سلیاک، نارسایی مزمن کلیه، آرتریت روماتویید، بیماری های مزمن کبدی، دیابت
پیشگیری و درمان
گرچه علایم مختلفی در پیشرفت بیماری پوکی استخوان موثر هستند ولی می‌توان پیشرفت این بیماری را با چند راهکار ساده متوقف کرد. برخی از مهمترین روش‌های پیشگیری و توقف بیماری خاموش عبارتند از :
۱- تغذیه مناسب و استفاده از مواد حاوی کلسیم و ویتامین D
۲- ورزش، حداقل ۳۰ دقیقه پیاده روی تند در روز توصیه شده است
۳- استفاده از نور خورشید، این مورد باید با رعایت اصول یعنی استفاده از کلاه و دستکش و کرم ضد آفتاب انجام شود
۴- هورمن درمانی در زنان یائسه زیر نظر پزشک
۵- استفاده از مکمل های ویتامین D و کلسیم