سلامت روان، نیازی جدی اما فراموش شده

به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ کارشناسان معتقدند که این نسبت ۲۳ درصدی با آمارهای جهانی در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه تقریبا یکی است و بر این اساس با وضعیت حاد در این مورد روبرو نیستیم و این در حالی است که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است اگر اقدام‌های عاجلی در مورد پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های روانی صورت نگیرد، تا سال ۲۰۳۰ میلادی شایع‌ترین بیماری‌ها در جهان شناخته خواهد شد.

بهداشت روان، یکی از قدیمی‌ترین مباحث پزشکی است، به طوری که بقراط حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح عقیده داشته است که بیماری‌های روانی را باید مانند بیماری‌های جسمی، درمان کرد.

به گفته کارشناسان، هر گاه از اختلال‌های اعصاب و روان سخن به میان می‌آید، ناخودآگاه رفتار‌هایی مانند عصبانی شدن، با خود خندیدن و حرف زدن و با ظاهری ژولیده در خیابان‌ها بی‌پروا راه رفتن، در ذهن‌ها تداعی می‌شود، درحالی که این اختلالات طیف گسترده‌‌ای دارد و از خفیف‌ترین نوع به صورت عصبانیت و پرخاشگری‌های مکرر با دوستان، افراد جامعه و اعضای خانواده گرفته تا شدیدترین نوع آن را شامل می‌شود. ‏

کارشناسان همچنین معتقدند، بهداشت روان یعنی سازش با فشارهای مکرر روانی زندگی روزانه، سازگاری و ایجاد تعادل و هماهنگی رفتارهای فرد با محیط زندگی، به گونه‌ای که ضمن حفظ تعادل روانی، در ارتباط با تغییرات و دگرگونی‌های محیط خویش نیز به تطابقی موثر و سازنده دست یابد.

آنان می‌گویند، هدف اصلی بهداشت روان پیشگیری از وقوع ناراحتی‌ها و حفظ سلامت روانی به منظور ایجاد محیط‌های فردی و اجتماعی سالم و مناسب و همچنین درمان اختلالات جزیی رفتاری است، به طوری که از وقوع بیماری‌های شدید روانی پیشگیری کند. ‏

بهداشت روان، یکی از قدیمی‌ترین مباحث پزشکی است، به طوری که بقراط حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح عقیده داشته است که بیماری‌های روانی را باید مانند بیماری‌های جسمی، درمان کرد. تقریباً از سال ۱۹۳۰ میلادی و بعد از تشکیل نخستین کنگره بین‌المللی بهداشت روان، این رشته به صورت جزیی از علوم پزشکی درآمد و سازمان‌های روانپزشکی و مراکز پیشگیری در کشورهای مترقی، یکی بعد از دیگری، فعالیت‌های خود را آغاز کردند.

در سال ۱۹۳۰ میلادی، نخستین کنگره بین‌المللی بهداشت روان با حضور نمایندگان ۵۰ کشور در واشنگتن تشکیل شد و مشکلات روانی اتباع کشورها و مسایلی از قبیل تأسیس بیمارستان‌ها، مراکز درمان سرپایی، مراکز کودکان عقب مانده ذهنی و نظایر آن را مورد مطالعه قرار داد.

همچنین در سال ۱۹۸۴ میلادی در سومین کنگره بین‌المللی بهداشت روان که در لندن تشکیل شد، اساس فدراسیون جهانی بهداشت روان، بنیان گذاشته شد و در همان سال به عضویت رسمی سازمان یونسکو و سازمان بهداشت جهانی درآمد و سازمان جهانی بهداشت در ژنو، نقش رهبری رسمی فدراسیون جهانی بهداشت روان را به عهده گرفت. 

در کشور ما نیز هجدهم تا ۲۴ مهر ماه به عنوان هفته سلامت روان نامگذاری شده است؛ نامگذاری با هدف افزایش توجه و آگاهی بخشی در خصوص موضوع سلامت روان در بین مردم و مسئولان و اینکه باید به سلامت روان برای همگان همچون سلامت جسم اهمیت داده شود تا جامعه‌ای پرنشاط و سالم داشته باشیم.

*حدود یک میلیارد نفر در سراسر جهان به یکی از اختلالات روانی مبتلا هستند و افراد مبتلا به اختلالات روانی شدید، نسبت به افراد سالم، ۱۰ تا ۲۰ سال عمر کوتاهتری دارند.

*اختلالات روانی شامل طیف وسیعی از اختلالات با علائم مختلف هستند. اختلالات روانی معمولا به صورت ترکیبی از تفکرات، احساسات، رفتار و روابط غیر طبیعی نمایان می‌شوند. اسکیزوفرنی، افسردگی، ناتوایی ذهنی، اختلال دو قطبی و اختلالات ناشی از اعتیاد، روان‌پریشی، زوال عقل و اوتیسم از جمله شایع‌ترین اختلالات روانی هستند.

بر اساس این آمار درصد بالایی از اختلالات روانی به راحتی قابل درمان و کنترل هستند. مرحله اول برای کمک به بیمار، تشخیص صحیح است. معمولا علائم بیماری‌های روانی به دلایل مختلفی از جمله عدم آگاهی، ننگ اجتماعی، ترس از انزوا و تنهایی، ترس از تمسخر و اخراج از کار، ‌نادیده گرفته می‌شوند. توجه به رفتار، گفتار و احساسات فرد توسط خود او و اطرافیانش برای تشخیص بیماری ضروری است. مرحله بعد قبول شرایط توسط بیمار و اطرافیان است. مرحله انکار هرچه بیشتر به طول بیانجامد، بیمار بیشتر آسیب می‌بیند و موفقیت درمان کاهش می‌یابد.

اختلالات روانی در صورت تشخیص به موقع و درمان صحیح، به راحتی قابل درمان و کنترل هستند و بیمار می‌تواند در تمام فعالیت‌های اجتماعی و روابط دوستانه شرکت کند.

داشتن روابط اجتماعی سالم و معاشرت با افراد، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی، به اشتراک‌گذاری افکار و احساسات با مشاور و افراد امین، داشتن هدف و انگیزه در زندگی، ورزش منظم و کاهش وزن، پیروی از رژیم غذایی سالم، توجه به سلامت جسمی، دوری از افراد منفی و آزاردهنده، عوض کردن محیط کار و زندگی در صورت نیاز، تحکیم روابط خانوادگی، پایبندی به ارزش‌های مثبت و مراجعه به مشاور و روان‌پزشک در صورت مشاهده علائم اختلالات روان برخی از روش‌های موثر برای سلامت روان هستند.

گفتنی است فدراسیون جهانی بهداشت روان(WFMH) دهم اکتبر برابر با هجدهم مهرماه را به عنوان روز جهــــــانی بهـــــــداشت روان نامگذاری کرده است، "سلامت روان و بهزیستی همگانی را در اولویت جهانی قرار دهید" به عنوان شعار سال جاری این روز  انتخاب شده است.