از سال ۲۰۰۹ تاکنون (۱۳ سال پیش)، سی‌ام ماه مه هر سال با نام روز جهانی «ام.اس» نامگذاری شده، این روز فرصتی برای افزایش آگاهی در مورد این بیماری عصبی است. بیماری که این روزها یکی از شایع‌ترین اختلال‌های عصب شناختی در میان بزرگسال سراسر جهان است.
به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ پزشکان ام.اس را شایع‌ترین بیماری التهاب سیستم عصبی می‌دانند. این بیماری که در بین زنان شایع‌تر از مردان است به علت علائم مرموز و عجیبش به بیماری هزار چهره معروف و در دهه‌های گذشته رشد فزاینده‌ای در کشورمان داشته است.
روز جهانی ام اس فرصتی است که افراد شناخت بهتری از این بیماری پیدا کرده و برای مبارزه با آن در سراسر دنیا همت گمارند. این روز فرصتی است که ام اس را بشناسیم قبل از آنکه ام اس خودش را به ما یا یکی از عزیزان ما آشنا کند.
بیماری MS به عنوان شایع‌ترین اختلال عصبی، عارضه‌ای است که در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود.
مولتیپل اسکلروزیس Multiple sclerosis (MS) یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی پاسخ نامتعارفی به سیستم عصبی مرکزی (CNS) می‌دهد. سیستم عصبی مرکزی شامل مغز، نخاع و اعصاب بینایی است. سیستم ایمنی بدن به طور معمول عوامل خارجی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها را مورد هدف قرار می‌دهد؛ ولی در بیماری‌های خود ایمنی، به اشتباه بافت‌های عادی از بین می‌روند. لوپوس و آرتریت روماتوئید نیز جزء بیماری‌های خود ایمنی محسوب می‌شوند.
در بیماری ام اس، سیستم ایمنی به میلین حمله می‌کند. میلین به غلاف چربی اطراف سلول‌های عصبی گفته می‌شود. میلین آسیب دیده سبب به وجود آمدن تصلب بافت (sclerosis) می‌شود که نام بیماری نیز از همین واژه گرفته شده است.
زمانی که پوشش میلین یا بافت های عصبی آسیب می‌بینند، ارسال پیام‌های عصبی مختل می‌شود که عوارض مختلفی دارد.
شایع‌ترین علایم بیماری عبارتند از:
خستگی شدید، تاری دید و دوبینی، ضعف عضلانی و از دست دادن کنترل عضلات، نبود تعادل، بی‌حسی، درد چشم، خواب رفتن مداوم دست و پا.
در صورت پیشرفت بیماری، علایمی مانند اختلال در کنترل ادرار، گرفتگی عضلات (اسپاسم)، مشکلات جنسی، اختلال در بلع غذا، اختلال در صحبت کردن و مشکلات شناختی نیز مشاهده می شود.
علل بروز ام اس
هنوز علت دقیق بروز ام اس مشخص نیست ولی محققان بر این باورند که عوامل ژنتیکی و محیطی و شیوه زندگی نقش مهمی در بروز آن دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که استرس، ضعف سیستم ایمنی و کمبود ویتامین D، احتمال بروز این بیماری را تشدید می‌کند.
انواع مختلف بیماری ام اس چیست؟
در این نوع، نشانه‌های بیماری به طور پیوسته از زمان تشخیص بیماری سیر صعودی دارند. حمله‌ها مشخص نیستند و هیچ علامت بهبودی وجود ندارد. حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از بیماران، به این نوع از بیماری مبتلا می‌شوند. معمولا بیماری ام اس در افرادی که این مرحله را تجربه می‌کنند، دیر و حدود ۴۰ سالگی تشخیص داده می‌شود.
- نوع عودکننده – فروکش کننده
حدود ۹۰ درصد از بیماران، به این نوع مبتلا هستند. معمولا نشانه‌های اولیه بیماری در این افراد، در اوایل بیست سالگی دیده می‌شود. پس از آن در دوره‌های مختلف، بیماری عود می‌کند و در بین دوره‌ها، بیمار بهبودی نسبی دارد. معمولا بیمارانی که به این نوع مبتلا هستند، وارد مرحله دیگری از بیماری به نام پیشرونده ثانویه می‌شوند.
در این نوع، علایم بیماری به طور پیوسته سال‌ها وجود دارد و هیچ عود یا بهبودی حاصل نمی‌شود. معمولا این حالت ۱۰ تا ۲۰ سال پس از تشخیص بیماری اتفاق می‌افتد. این نوع از بیماری معمولا منجر به از کار افتادگی بیماران می‌شود.
این نوع از بیماری بسیار نادر است و در آن بیماری در دوره‌های مشخص عود می‌کند و از یک حمله تا حمله بعدی، نشانه‌های بیماری شدیدتر می‌شود. حدود ۵ درصد از افراد به این نوع از بیماری مبتلا هستند.
در حال حاضر حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در دنیا به بیماری ام اس مبتلا هستند که این رقم در ایران ۸۰ تا ۱۰۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود،
شعار و موضوع سال ۲۰۲۲ روز جهانی ام اس "من وصل می‌شوم، ما وصل می‌شویم I Connect, We Connect" اعلام شده است.