اهدا عضو تجربهای بسیار سخت، سهمگین و تکان دهنده است؛ چه برای آنهایی که باید با این لحظه سنگین کنار میآمدند و تصمیم میگرفتند که اعضای عزیزشان را اهدا کنند و چه برای آنانی که ثانیه به ثانیه انتظار میکشیدند که شاید لحظه نجات فرا رسد.
به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ اهدای عضو، مصداق واقعی جمله "کسانی بودند که هنوز هم هستند" و به معنی پایانهایی که آغازگر حیات دیگران شدند، شاید بهترین تعبیر برای بخشیدن زندگی دوباره به افرادی است که فاصلهای با مرگ ندارند و در یک لحظه با تصمیمی نیک اندیشانه به یک یا چند نفر زندگی دوباره میبخشند.
اهمیت تصمیم اهدای عضو تا بدانجا است که در تقویم رسمی کشور ۳۱ اردیبهشت همزمان با سالروز صدور فتوای امام خمینی (ره) در ارتباط با جایز بودن پیوند اعضا به عنوان «روز اهدای عضو، اهدای زندگی» نامگذاری شدهاست.
قانون پیوند اعضا، فروردین ماه ۱۳۷۹ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید؛ براساس این قانون، اعضای بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آنان مسلم شدهاست را میتوان به شرط وصیت بیمار یا موافقت ولی دم (خانواده) به بیمارانی پیوند زد که برای ادامه حیات نیازمند اهدای عضو هستند.
مرگ مغزی و اهدای عضو
مرگ مغزی یعنی اینکه فردی دچار مرگ شود اما قلب او تپش داشته باشد. مرگ مغزی به سبب یک ضربه به جمجمه ایجاد میشود. به این صورت که رگهایی که بر روی مغز وجود دارد بسته میشود خونرسانی انجام نمیگیرد و سلولهای مغز میمیرند و متلاشی میشوند. به این ترتیب فرد جان خویش را از دست میدهد اما چیزی میان ۶ تا هشت دقیقه قلب تپش خود را ادامه میدهد و اگر اورژانس بتواند تنفس را برقرار کند قلب تپش خود را ادامه میدهد و این اتفاق سبب میشود که فردی دچار مرگ شده باشد اما قلب او همچنان تپش خود را حفظ کند. از این رو باور آن برای مردم بسیار مشکل است که فردی دچار مرگ شده اما قلب او همچنان تپش داشته باشد. به همین سبب نمیتوانند تصمیم بگیرند که یکی از عزیزان خود را که قلبش تپش دارد به دست مرگ بسپارند و اعضای بدنش را اهدا کنند.
فرهنگسازی برای اهدای عضو
برای اینکه بتوان اعضای بدن فردی که دچار مرگ مغزی شده را اهدا کرد باید در چند روزی که فرصت وجود دارد، خانواده و بستگان وی را راضی کرد تا این کار خداپسندانه را انجام دهند زیرا در این چند روز که قلب فرد از کار نیافتاده اعضای بدنش قابل استفاده است اما به محض اینکه قلب تپش خود را از دست بدهد فرصت اهدای عضو نیز از دست میرود. از این رو باید در جامعه درباره اهدای عضو فرهنگ سازی کرد تا خانواده ها نسبت به این مقوله آگاه شوند. اگر خانوادهها بدانند که فرد دچار مرگ مغزی شده خود نیز راضی به این کار بوده است اعضای بدن او را اهدا میکنند اما اگر در این مورد دچار شک و تردید باشند نمیتوانند به راحتی تصمیم بگیرند که اعضای یکی از عزیزان خود را که هنوز تپش قلب دارد، اهدا کنند.
به گفته متخصصان برخلاف کُما، بیمار مرگ مغزی صحبت نمیکند، نمیبیند، نمیشنود و به هیچ یک از تحریکهای خارجی پاسخ نمیدهد و بدون استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی توان تنفس ندارد و امکان بهبودی و بازگشت برای بیمار نیست.
سالانه پنج تا هشت هزار مرگ مغزی در کشور ثبت میشود هر چند از دست رفتن زندگی افراد حادثهای غمبار است، اما جای تاسف بزرگتر این است که اگر اعضایی که میتواند هشت جان دیگر را از مرگ رهایی دهد، سهم خاک شود.
براساس آمارهای جهانی نیمی از افراد مرگ مغزی قابلیت اهدای عضو دارند این درحالی است که تنها در حدود ۲ هزار و ۵۰۰ تا چهار هزار نفر از این افراد میتوانند ارگان بدهند و خانوادههای یک چهارم از این افراد راضی به اهدای عضو میشوند، در ایران نیز هر ۲ ساعت یک بیمار در انتظار نوبت پیوند جان میسپارد.
گفتنی است از سال ۱۳۹۷ خورشیدی هر سال در ۳۱ اردیبهشت مراسمی با عنوان «شفا» برای بزرگداشت جایگاه والای خانوادههای اهداکننده، حامیان و سفیران زندگی، برگزار میشود.