روز جهانی مبارزه با مالاریا؛ علایم و درمان

به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ مالاریا یک بیماری عفونی است که به وسیله انگلی بنام پلاسمودیوم ایجاد میشود؛ این انگل از طریق نیش پشه آنوفل ماده از فرد آلوده به شخص دیگر انتقال می‌یابد.

بیماری مالاریا مهمترین بیماری انگلی بشر است و بر اساس برآورد سازمان جهانی بهداشت، سالانه حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون مورد مالاریا در جهان وجود دارد که بیش از یک میلیون نفر در اثر ابتلا به آن جان خود را از دست می‌دهند. از مهمترین قربانیان مالاریا کودکان زیر پنج  سال هستند به طوریکه هر دو دقیقه یک کودک جان خود را از دست می‌دهد.

حدود یک هزار و ۵۰۰ سال پیش مردم ارتباط بین مالاریا و مرداب را شناخته بودند و به همین دلیل این بیماری، مالاریا به معنی آب و هوای بد نام گرفت؛ عده‌ای گمان می‌کردند غول مرداب باعث ابتلای افراد به مالاریا می‌شود.

در اوت سال ۱۸۹۷، رونالد راس (زیست شناس انگلیسی) توضیح داد که انگل مالاریا از افراد بیمار توسط پشه‌‌ها به افراد سالم انتقال می‌یابد؛ در سال ۳۴۰ پس از میلاد برای نخستین بار خواص ضد تب گیاه گندواش توضیح داده شد.

بیماری مالاریا با گزش پشه آنوفل شروع می ‌شود، پشه آنوفل ماده شب‌ ها خونخواری می‌‌کند و حین خونخواری از بزاق خود، انگل ‌های مالاریا را به داخل خون انسان تزریق می‌کند.

این انگل‌‌ها وارد سلول‌‌های کبد می‌‌شود و شروع به تکثیر سریع می ‌کنند، به طوری که از هر یک انگل وارد شده حدود ۱۰ هزار انگل تولید می ‌شود؛ سپس این انگل‌‌ها سلول ‌های کبدی را پاره می ‌کنند و وارد خون می‌شوند تا به گلبول‌های سرخ حمله‌‌ور شده و وارد آن‌‌ها شوند و در آنجا تکثیر کنند.

انگل مالاریا پس از ورود به گلبول قرمز از هموگلوبین استفاده و تولید مثل می ‌کند و پس از دو تا سه روز تمام هموگلوبین مصرف شده و گلبول قرمز پر از انگل می‌‌شود؛ سپس انگل‌‌ها گلبول ‌های قرمز را پاره می ‌کنند و به گلبول‌های دیگر وارد می‌‌شوند، به این ترتیب تعداد انگل‌‌ها در خون بیشتر و بیشتر می‌شود.

زمانی که تعداد انگل مالاریا از حد خاصی بالاتر رود، بیمار دچار تب می‌‌شود؛ شروع تب همزمان با پاره شدن گلبول‌‌هاست و پس از آن که انگل ‌ها وارد گلبول‌‌های تازه می ‌شوند، تب قطع می ‌شود و این سیکل هر دو یا سه روز تکرار می ‌شود؛ یعنی بیمار دو روز تب ندارد و روز سوم تب می‌‌کند.

مالاریا عامل بسیار شایع تب در کشورهای گرمسیری است، شروع بیماری با خستگی، ضعف، سردرد، درد بدن و تب همراه است که دقیقا شبیه بیماری‌ های ویروسی معمولی مثل سرماخوردگی است.

تب‌‌های شدید و دوره‌‌ای که در برخی موارد به بالای ۴۰ درجه می ‌رسد، قبل از شروع درمان در بیماران وجود دارد، به طوری که بیمار هر سه روز یک بار دچار تب شدید و لرز می‌‌شود که چند ساعت ادامه دارد و سپس بهبودی پیدا می‌‌کند؛ این افزایش درجه حرارت در واقع یک مکانیسم دفاعی برای از بین بردن انگل مالاریاست، زیرا در دمای زیاد انگل ‌ها کشته می‌‌شوند.

درمان با استفاده از داروهایی از قبیل ‌کینین، کلروکین، پریماکین، آرتسونیت، فانسیدار و ‌کوارتم امکان پذیر است، مشروط بر آنکه بیمار به موقع مراجعه کند و به موقع تشخیص داده شود.