تکنولوژیستِ جراحی (Surgical Technologist) به معنی عضوی از تیم جراحی است که ممکن است به عنوان سیرکولر (پرستار سیار) یا اسکراب (کمک اول جراح) عمل ایفای نقش داشته باشد . رشته دانشگاهی تکنولوژیست جراحی ، رشته اتاق عمل (تکنولوژی جراحی) است .
به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران ؛ اهمیت آشنایی با اسکراب ، وظایف و نقش آنها موجب شد انجمن تکنولوژیست های جراحی در سال 1978 شانزدهم تا بیست و دوم سپتامبر (25تا31شهریورماه) را هفته جهانی تکنولوژیست های جراحی اعلام کند که درآمد و سرآغازی بود برای پیشرفت آتی پرستاران اتاق عمل به عنوان افرادی متخصص در جراحی که همگام با توسعه انجمن اتاق عمل در سطوح جهانی ، به این هدف ، آرمانی تازه بخشیده شد .
تکنولوژیست های جراحی موسوم به فرد اسکراب یا تکنسین جراحی در منطقه استریل و حفاظت شده بیمارستانی انجام وظیفه می‌کنند .
در سال ۱۹۰۱ پرستاری به نام مارتالوسی از بوستون وظایف پرستاران اتاق عمل را توصیف و به گفتار وی ، پرستاران اتاق عمل افزوده بر این که نیاز به کسب دانش درباره مجموعه اصول ضدعفونی لازم در محیط استریل را داشته ، باید در تهیه وسایل جراحی نیز دقت زیادی را به کار برند .
رشته کارشناسی پیوسته اتاق عمل شاخه‌ای از علوم پزشکی است که طی این دوره دانشجویان با اصول جدید اتاق عمل و تکنولوژی‌های نوین جراحی آشنا شده و مراقبت و کمک به اداره ی مددجو را قبل و حین و بعد از عمل می آموزند .
دانش آموختگان این رشته ، عضوی از تیم بهداشتی و درمانی خواهند بود که به عنوان بخشی از تیم جراحی برای کمک به اجرای یک عمل جراحی با نتایج مطلوب در بخشهای اتاق عمل بیمارستان ، بخش های مداخله تشخیصی - درمانی و مراکز مراقبتی سیار ، ایفای نقش می‌نمایند .
تاریخچه :
اولین افرادی که به عنوان تکنسین به همراه جراح کار می کردند معمولا" افراد آموزش دیده ای بودند که مدرک آکادمیک خاصی نداشتند . در سال 1954 انجمن پرستاران اتاق عمل (AORN) تاسیس شد .
هدف از تاسیس این انجمن ، آموزش بیشتر به پرستاران جهت آماده سازی برای دستیاری اعمال جراحی بود . در سال 1969 انجمن پرستاران اتاق عمل به این نتیجه رسید که باید سازمانی مرتبط برای تکنسین های اتاق عمل تشکیل شود و از این رو انجمن تکنسین های اتاق عمل (AORT ) را تشکیل داد .
در سال 1973 انجمن ملی مشورتی اعلام کرد که انجمن تکنسین های اتاق عمل (AORT) قادر به قبول مسئولیتهای مدیریت انجمن خود به تنهایی می باشد و به این ترتیب انجمن تکنسین های اتاق عمل به صورت یک سازمان مستقل در آمد .
در سال 1978 انجمن تکنسین های اتاق عمل طی کنفرانس سالانه خود به انجمن تکنولوژیست های جراحی تغییر نام پیدا کرد و در سال 1982 اولین برنامه آموزشی تکنولوژی جراحی تدوین گردید .
در ایران تا قبل از سال 1366 افرادی که به عنوان تکنسین اتاق عمل مشغول به کار بودند عموما بهیار و یا پرستار بودند . در سال 1366 رشته کاردانی اتاق عمل در دانشگاه های علوم پزشکی کشور تاسیس شد و فارغ التحصیلان این رشته در اتاق های عمل مشغول به کار شدند و در صورت ادامه تحصیل وارد رشته ی کارشناسی ناپیوسته ی پرستاری می شدند .
در سال 1387 رشته های کارشناسی پیوسته و ناپیوسته ی اتاق عمل به طور همزمان تاسیس شدند تا علاوه بر تربیت کارشناسان اتاق عمل ، امکان ادامه تحصیل کاردان های اتاق عمل در مقطع کارشناسی این رشته نیز فراهم گردد .
در سال 1393 رشته ی کارشناسی ارشد اتاق عمل با توجه به نیاز سیستم آموزشی کشور در امر آموزش کارشناسان اتاق عمل به طور تخصصی تر و همچنین ایجاد تفکر نقادانه در فارغ التحصیلان این رشته تاسیس شد .
رسالت رشته : ایجاد یک محیط امن برای جراحی در اتاق عمل به گونه ای که در طی فرآیند های جراحی که در اتاق عمل به انجام می رسد شرایطی فراهم شود که حداکثر ایمنی برای بیمار فراهم گردد .
آماده سازی ابزار و تجهیزات الزام جهت انجام جراحی به صورت بهینه و با بهترین کیفیت عملکردی ممکن در همه تخصص های جراحی
نقش تکنولوژیست جراحی
گروه تکنولوژیست مهم‌ترین اعضای اتاق عمل بوده و بدون حضور آنها عمل جراحی انجام نخواهد گرفت .
تیم اتاق عمل شامل جراح ، تکنولوژیست ، متخصص و کارشناس بیهوشی است ، تکنولوژیست هنگام عمل جراحی با کمک به جراح که محور اصلی عمل است نقش مهمی را ایفا می‌کند . آماده‌سازی اتاق عمل ، آماده‌سازی وسایل بیمار و مراقبت‌های حین عمل بیماران به عهده تکنولوژیست است .
طبق تصویب کالج جراحان آمریکا و انجمن تکنولوژیست های جراحی 3 نقش اصلی برای تکنولوژیست جراحی عبارتند از :
1 - تکنولوژیست جراحی اسکراب : تکنولوژیست اسکراب عضو استریل تیم جراحی بوده علاوه بر ایجاد محیط استریل و نظارت بر محیط جراحی برای حفظ استریل بودن وظیفه ی در دسترس قرار دادن ابزارها ، تجهیزات و تدارکات مورد نیاز در طول جراحی را برعهده دارد .
2 - تکنولوژیست جراحی سیرکولر : تکنولوژیست سیرکولر (سیار) عضو غیر استریل تیم جراحی بوده و تدارکات و تجهیزات الزم برای جراحی را در خارج از محیط استریل فراهم می آورد و پس از انتقال دادن به اتاق عمل ، این تجهیزات را در دسترس اعضای استریل تیم جراحی قرار می دهد .
3 - دستیار اول جراح : دستیار اول وظیفه کمک مستقیم به جراح در طی فرآیند جراحی از طریق انجام وظایف تکنیکال از قبیل در معرض دید قرار دادن ، کمک به خونگیری ، برش بافت ها ، کلمپ کردن و بخیه زدن بافت در شرایط مختلف تحت نظارت مستقیم جراح را بر عهده دارد .
شانزدهم تا بیست و دوم سپتامبر (25تا31شهریورماه) هفته جهانی تکنولوژیست های جراحی نامیده شده است .