درباره آنفلوانزای پرندگان بیشتر بدانیم

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران، با توجه به شیوع آنفولانزای پرندگان و مشاهده این بیماری در سطح استان کهگیلویه و بویراحمد، بر آن شدیم تا مطلبی علمی و آموزشی در این زمینه برای آگاهی هر چه بیشتر در راستای پیشگیری از ابتلا به این بیماری ارائه دهیم که در زیر می‌خوانیم:
 
آشنایی :
آنفلوانزای بسیار بیماریزای پرندگان HPAI) Highly Pathogenic Avian Influenza) بوسیله ویروس آنفلوانزایA  تیپ H5 N1 و H7 و احتمالا سایر موارد در جمعیت حیوانات بخصوص ماکیان ایجاد می‌گردد و می‌تواند به انسان منتقل شود.
این ویروس می‌تواند انسان را آلوده کرده و موجب بیماری شدید با میزان مرگ بالا گردد و حتی این توانایی را دارد که خود را با انسان تطبیق داده و به عنوان یک عامل بالقوه بیماریزا برای انسان مطرح گردد و یا با سایر ویروس های آنفلوانزای انسانی ترکیب شده و موجب پدیدار شدن یک عامل بیماریزا با توانایی ایجاد پاند می‌شود، چون در این صورت انتقال آن خیلی سریعتر صورت می‌گیرد.

علایم بیماری در انسان
هر بیمار تب‌دار (بیش از 38 درجه سانتیگراد) به همراه حداقل یکی از علایم سرفه ، گلودرد ، تنگی نفس ، کونژنکتیویت به شرطی که یکی از شرایط تماس زیر را داشته باشد مشکوک به آنفلوانزای مرغی می‌باشد.
•    سابقه تماس در 7 روز قبل از شروع علایم با یکی از موارد زیر
•    پرندگان به خصوص مرغ که به دلیل یک بیماری مرده باشد.
•    یک مورد تایید شده آنفلوانزای A/H7 و A/H5 که در مرحله واگیرداری بیماری بوده است.
•    سطوح و یا محیط آلوده به آنفلوانزای پرندگان.
•    سابقه کار در آزمایشگاهی که نمونه‌های انسانی یا حیوانی مشکوک به آلودگی آنفلوانزای پرندگان داشته‌اند در طی 7 روز قبل از شروع علایم.
•    وجود یک تست آزمایشگاهی مثبت آنفلوانزای A که نتواند نوع ویروس را مشخص کند.
•    همچنین بیماری که به دلیل بیماری حاد تنفسی با علت نامشخص فوت کرده است و در صورتیکه یکی از شرایط زیر را دارا باشد مشکوک به ابتلا به آنفلوانزای مرغی می‌باشد.
•    اقامت در مناطقی که موارد مشکوک یا تأیید شده آلودگی با آنفلوانزای پرندگان گزارش شده است.
•    وجود سابقه تماس در طی 7 روز قبل از شروع علایم با یک مورد تایید شده انسانی آنفلوانزای A/H5 که درمرحله واگیرداری بیماری بوده است.
•    اپیدمیولوژی: آنفلوانزای پرندگان نوعی از آنفلوانزای حیوانی است که توسط گونه ‏A‏ ویروس آنفلوانزا ایجاد می شود. این بیماری حدود100 سال قبل در بین پرندگان ایتالیا حادث گردیده و سپس به سایر نقاط جهان منتشر شده است. شکل شدید و کشنده بیماری دارای شروع ناگهانی بوده و از شدت بالایی برخوردار است و به سرعت باعث مرگ می شود. پرندگان دریایی و بخصوص اردک های وحشی مخازن طبیعی ویروس این بیماری هستند و در برابر ابتلای به بیماری به شدت مقاوم هستند ولی پرندگان اهلی نظیر مرغ  و بوقلمون بسیار حساس هستند اولین بار در ایتالیا در سال 1987 نوع کشنده و فوق حاد آنفلوانزای پرندگان با مرگ و میر 100% تشخیص شده اند .

موارد در معرض خطر :
•    - تماس های شغلی: کارگران شاغل در مزارع و یا محل های پرورشی پرندگان اهلی - فروشندگان پرندگان زنده
•    - آشپزهایی که ماکیان زنده یا اخیرا کشته شده سر و کار دارند .
•    - فروشندگان پرندگان دست آموز
•    - دامپزشکان شاغل در صنعت طیور
•    - کارکنان مراکز بهداشتی، درمانی
•    - ساکنان مناطقی که مرگ ماکیان خانگی و وحشی در آنجا بیش از حد انتظار بوده است .
•    کسانی که 10 روز قبل از شروع علائم بیماری به منطقه آلوده مسافرت کردند .

راههای انتقال آنفلوانزای پرندگان :
•    انتقال از پرنده به پرنده: ماکیان آبزی به ویژه اردک های وحشی مخزن طبیعی ویروس بوده و بدون ابتلا به بیماری شدید قادرند ویروس را در محیط اطراف خود منتشر کنند ویروس از طریق ترشحات بدن به ویژه بزاق، ترشحات بینی و مدفوع به مقدار فراوان وجود دارد از طریق آب آشامیدنی مشترک باعث آلودگی پرندگان مثل مرغ و خروس می شود. شایع‌ترین راه انتقال: مدفوعی-دهانی می باشد .

انتقال پرنده به انسان :
•    تماس نزدیک و طولانی مدت با پرندگان آلوده امکان انتقال برای انسان وجود دارد. این تماس شامل نگهداری، بازی با پرندگان، سربریدن آنها، کندن پر، از بین بردن بقایای اجساد پرندگان و .... می باشد راه اصلی انتقال در سطوح باز مثل چشم، بینی و دهان تثبیت شده و وارد دستگاه تنفسی انسان شود بیماری از طریق خوردن گوشت پخته پرندگان انتقال نمی یابد زیرا ویروس مولد آن در دمای 50 درجه از بین می رود .

انتقال از انسان به انسان:
•    در صورت تماس نزدیک و طولانی مدت، امکان انتقال بیماری از انسان به انسان وجود دارد.

انتقال از محیط به انسان:
•    با توجه به بقای طولانی مدت ویروس در محیط مرطوب و خنک تا چند هفته می‌تواند زنده بماند امکان انتقال ویروس از محیط به انسان در جریان نوشیدن آب آلوده یا خود تلقیحی وجود دارد.‏

تظاهرات بالینی :
•    عفونت آنفلوانزای پرندگان سبب بروز ضعف، بی حالی، سیخ شدن پرها، عطش فراوان، اسهال و..... می شود .
•    علائم آنفلوانزای پرندگان در انسان مشابه با آنفلوانزای انسانی است و شامل تب، سرفه، گلودرد، درد عضلانی التهاب ملتحمه و در موارد شدید‏، مشکلات تنفسی و پنومونی می باشد اغلب بیماران دچار تب (بیش از 38 درجه) کسالت و بی حالی، گرفتاری دستگاه تنفس تحتانی، زجر تنفسی، تاکی پنه، رال‌های ریوی می‌شوند. معمولا اکثر بیماران دچار پنومونی می گردند.

سایر عوارض بیماری:
•    اختلال در عملکرد کلیوی و قلبی و ... پان سیتونپی و سپیس هستند .

درمان :
•    بیماران مبتلا را باید در بیمارستان بستری کرد که اکثر بیماران پس از 48 ساعت به دلیل نارسایی چند ارگان و افت فشار خون در نهایت به بستری شدن در ‏ICu‏ و تهویه مکانیکی پیدا  می کنند.
داروهای مورد استفاده شامل ترکیبات ضد ویروسی نظیر اوسلتامیویر که خوراکی بوده و کاملا برعلیه ویروس آنفلوانزای پرندگان مؤثر است. اثر بخشی داروهای مذبور بستگی به تجویز سریع دارد. ولی 48 ساعت اول شروع علائم بالینی دارد. تأخیر در شروع درمان ممکن است داروی تجویز شده دیگر مؤثر نباشد. می‌توان از داروهای ضد ویروس نظیر امانتادین و ریمانتادین استفاده نمود.‏

استراتژی های پیشگیری از آنفلوانزای پرندگان و انسان :
•    - بیماران باید در وضعیت ایزولاسیون تنفسی و تماسی قرار گیرند .
•    - پرسنل بهداشتی و درمانی باید از ماسک، گان، آستین بلند محافظ صورت و عینک استفاده کنند .
•    - ملاقات نمودن بیماران و گردش آنها در محیط بیمارستان ممنوع است .
•    - رعایت بهداشت فردی و اجتماعی ضرورت دارد .
•    - وسایل یکبار مصرف به بیماران داده شود .
•    - برای پرسنلی که در تماس با ترشحات و مایعات بدن بیمار هستند بدون رعایت احتیاطات لازم بایستی ‏my‏75 روزانه اوسلتامیویر به مدت 7 تا 10 روز دریافت کنند .
•    - در صورت بروز تب و نشانه های تنفسی تا 10 روز پس از بازگشت از نقطه آلوده، به پزشک مراجعه شود .
•    خطر پاندمی آنفلوانزای پرندگان و راه های مقابله با آن :
•    ایزولاسیون و قرنطینه نمودن افراد روش مؤثری برای جلوگیری از انتشار بیماری در جامعه نیست اما آگاه نمودن مردم با شروع علائم بیماری به صورت داوطلبانه در منزل بمانند. در صورت دسترسی به واکسن آنفلوانزا تجویز آن از اهمیت فراوانی برخوردار است.
•    رعایت بهداشت دست ها و رعایت بهداشت فردی و تنفسی در کاهش ابتدا به بیماری مؤثر است. استفاده از ماسک به هنگام خروج از منزل توصیه می شود. ضد عفونی کردن سطوح منزل با آب و صابون و مواد ضد عفونی کننده در خانه ای که دارای فرد مبتلا می باشد می تواند سودمند باشد.‏

واحد خبر روابط عمومی و آموزش و پژوهش بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران